Back Kryt-Paleogeen-uitwissing AF انقراض العصر الطباشيري الباليوجيني Arabic Estinción masiva del Cretácicu-Paleóxenu AST Масово измиране креда – терциер Bulgarian ক্রিটেশিয়াস–প্যালিওজিন বিলুপ্তির ঘটনা Bengali/Bangla Kredno-paleogensko izumiranje BS Extinció del Cretaci-Paleogen Catalan Vymírání na konci křídy Czech Digwyddiad difodiant Cretasaidd-Paleogenaidd CY K/Pg-grænse Danish
De Krijt-Paleogeengrens (ook wel Krijt-Tertiairgrens, afgekort K-Pg-grens of K-T-grens; in het Engels: K-T Boundary) is de overgang tussen de geologische tijdperken Krijt (K) en Paleogeen (Pg). In gesteenten is deze overgang terug te vinden als een dunne sedimentlaag, die verrijkt is met het zeldzame element iridium. Tijdens deze overgang vond een massa-extinctie plaats, waarbij veel soorten dieren en planten verdwenen. Deze gebeurtenis wordt de Krijt-Paleogeenmassa-extinctie (of Krijt-Tertiairmassa-extinctie) genoemd. Recente dateringen wijzen op een ouderdom van 65,95 miljoen jaar.[1]
Tijdens of vlak voor de Krijt-Paleogeengrens verdwenen alle dinosauriërs (uitgezonderd sommige vogels).[2] Een klein aantal fossielen van dinosauriërs is in lagen boven de Krijt-Paleogeengrens gevonden, maar die worden verklaard als fossielen die uit oudere lagen geërodeerd en daarna opnieuw afgezet zijn.[3] Naast de dinosauriërs verdwenen onder andere alle pterosauriërs, plesiosauriërs en mosasauriërs en veel soorten planten en ongewervelden. Door het verdwijnen van de dinosauriërs kwamen ecologische niches vrij, waardoor vooral onder de zoogdieren adaptieve radiatie kon plaatsvinden aan het begin van het Paleogeen.
De Krijt-Paleogeen-massa-extinctie duurde kort vergeleken met andere massa-extincties uit de geologische geschiedenis, maar enkele tienduizenden jaren. Het uitsterven was volgens de meeste geleerden daarom het gevolg van een grote natuurramp. Er zijn verschillende grote inslagkraters gevonden waarvan het ontstaan rond de Krijt-Paleogeengrens kan worden gedateerd en ook was er in de laatste tijdsnede van het Krijt sprake van verhoogde vulkanische activiteit. De hoeveelheid stof in de atmosfeer nam zowel in het geval van een meteorietinslag als bij grootschalig vulkanisme toe, waardoor minder zonlicht het aardoppervlak bereikte. Dit bemoeilijkte de fotosynthese, waardoor veel planten en – als gevolg daarvan – de dieren die zich met planten voedden uitstierven. Er zijn echter ook theorieën dat de extinctie een geleidelijker proces was, dat plaatsvond als gevolg van een klimaatverandering of verandering van het zeeniveau.[4]