Maarten van Rossum

Dit artikel gaat over de militair Maarten van Rossum. Zie Maarten van Rossem voor de historicus.

Maarten van Rossum
ca. 1490 - 1555
Stadhouder van Friesland[1][2]
Periode	1518 - 1519
Voorganger	Hendrik de Groiff
Opvolger	Christoffel van Meurs
Maarschalk van Gelre[1]
Periode	1524 - 1543
Voorganger	Willem van Ooy
Stadhouder van Luxemburg[1]
Periode	1553 - 1555
Voorganger	Peter Ernst I van Mansfeld
Opvolger	Karel van Brimeu
Vader	Johan van Rossum
Moeder	Johanna van Hemert

Maarten van Rossum (ook Maarten van Rossem en Marten van Rossem genoemd; Zaltbommel, waarschijnlijk kort voor 1490^[3] – Antwerpen, 7 juni 1555) was een Gelderse legeraanvoerder, die buiten zijn vaderland zeer werd gevreesd voor de nietsontziende manier waarop hij oorlog voerde en plunderde. In een lange carrière bracht hij zijn lijfspreuk "Blaken en branden is het sieraad van de oorlog" veelvuldig in de praktijk. Zijn manier van oorlog voeren is goed te vergelijken met die van zijn Italiaanse collega's de condottieri, en kenmerkte zich door guerrilla-achtige tactieken, waarbij de burgerbevolking nog minder werd ontzien dan in zijn tijd gewoon was.

Gedurende dertig jaar diende hij de belangen van de Gelderse hertogen Karel van Gelre en diens opvolger Willem V van Kleef in hun strijd om de onafhankelijkheid van het hertogdom Gelre veilig te stellen tegen de Habsburgse Nederlanden van keizer Karel V. Van Rossum bracht een lange lijst van wapenfeiten op zijn naam, waaronder de verovering van Arnhem en Rhenen door het toepassen van krijgslisten, plundertochten in Holland, de verovering van Utrecht in 1527, zijn opzienbarende aanval op Den Haag in 1528 en zijn veldtocht tegen Brabant (1542-43). Na de ondergang van het hertogdom Gelre vocht hij de laatste jaren van zijn leven in dienst van zijn oude vijand keizer Karel V tegen Frankrijk.

1. ↑ ^{a b c} Jan Kuys, "Maarten van Rossem" in Biografisch Woordenboek Gelderland. Geraadpleegd op 22 december 2012. Gearchiveerd op 7 september 2023.
2. ↑ Maarten van Rossum werd op een landdag te Sneek op 1 augustus 1518 gekozen tot stadhouder van Friesland namens Karel van Gelre, ter vervanging van Hendrik de Groiff, erfvoogd van Erkelenz. Johan Frieswijk, Fryslân, staat en macht 1450-1650: bijdragen aan het historisch congres te Leeuwarden van 3 tot 5 juni 1998 (1999) 114-115.
3. ↑ Er zijn geen bronnen nagelaten dat hij daadwerkelijk in Zaltbommel is geboren. Deze plaats wordt echter al eeuwen aangegeven als zijn geboorteplaats. Ook voor het veelgenoemde geboortejaar 1478 ontbreken de bronnen. Mogelijk bestonden die bronnen nog wel toen de eerste biograaf dit schreef. Mogelijk heeft een eerder auteur aangegeven dat hij na 1478 (huwelijk van zijn ouders) is geboren, waarna dit jaar een eigen leven is gaan leiden als geboortejaar. Zijn ouders hadden echter vier kinderen. Als hij het derde of vierde kind is geweest, lijkt een geboortejaar kort voor 1490 mogelijk. Een later geboortejaar past verder ook beter bij zijn militaire carrière. Men zou verwachten dat een man met zijn capaciteiten al eerder dan op 36-jarige leeftijd op de voorgrond was getreden. Ook was het in de 16e eeuw vrij ongehoord dat een 77-jarige nog aanvoerder was in een veldslag. Een geboortejaar van 1490 of enige jaren eerder is daarom aannemelijk. zie ook Jan Kuys Biografisch woordenboek Gelderland. Gearchiveerd op 7 september 2023.