Mohisme

Het mohisme was een stroming tijdens de bloeiperiode van de klassieke Chinese filosofie. Dat was de periode die ook wel aangeduid wordt met de Honderd Scholen van het denken. Politiek valt deze periode grotendeels samen met die van de Strijdende Staten (475 - 221 v.Chr.). Het tijdperk wordt de gouden eeuw van de Chinese filosofie genoemd, omdat er zeer veel nieuwe ideeën ontstonden en vrij gediscussieerd kon worden. De intellectuelen van deze gouden eeuw werkten veelal voor de staat op het gebied van oorlogsvoering en diplomatie.

Het mohisme wordt gezien als de eerste filosofische stroming die een vorm van consequentialisme formuleerde, waarin ethisch juist handelen beoordeeld wordt op het gevolg van een handeling of activiteit en niet zozeer op de handeling zelf. Het ontwikkelde een stelsel van normen en waarden, gebaseerd op utilitarisme waarbij de morele toetsing van een handeling beoordeeld wordt aan de bijdrage die deze handeling levert aan het algemeen nut. Bevordering van geluk voor alle mensen is de kern van die opvatting over algemeen nut.

Het mohisme ontwikkelde zich in die periode naast het confucianisme, taoïsme en het legalisme als een van de vier hoofdstromingen binnen de Chinese filosofie. Het werd in de periode van de Strijdende Staten gezien als de belangrijkste rivaal van het confucianisme. Hedendaagse cultuurhistorici zien naast inderdaad soms aanzienlijke verschillen met het confucianisme ook een aantal – zij het anders verwoorde – overeenkomsten.

In tegenstelling tot de Gesprekken die aan Confucius worden toegeschreven en vooral uitspraken bevat, bestaan de teksten van het mohisme uit essays, abstracte verhandelingen over de logica alsmede handleidingen voor belegeringskunst.