Back Norddeutscher Bund ALS Norþgermanisca Aþgebeorscipe ANG الاتحاد الألماني الشمالي Arabic Confederación Alemana del Norte AST Şimali Alman İttifaqı AZ قوزئی آلمان کونفدراسیونو AZB Паўночнагерманскі саюз BE Северногермански съюз Bulgarian Kengevread Hanternoz Alamagn BR Confederació Alemanya del Nord Catalan
| Norddeutscher Bund Noord-Duitse Bond | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| ||||||
| Kaart | ||||||
| ||||||
| Alle ingekleurde landen binnen de rode lijn waren onderdeel van de Noord-Duitse Bond. | ||||||
| Algemene gegevens | ||||||
| Hoofdstad | Berlijn | |||||
| Talen | Duits, Nedersaksisch, Pools, Deens, Nederfrankisch, Sorbisch | |||||
| Regering | ||||||
| Regeringsvorm | Federatie | |||||
.svg){kind=small}
| Staatkundige geschiedenis van Duitsland |
|
|
|
Kelten Frankische Rijk (5e eeuw-843) Rijnbond (1806-1813) Duitse Rijk Naoorlogs Duitsland
Duitse hereniging (1990)
|
|
|
Portaal  DuitslandPortaal Geschiedenis
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
De Noord-Duitse Bond (Duits: Norddeutscher Bund) was van 1867 tot 1871 een federatie van negentien vorstendommen en drie vrije Hanzesteden, die voorheen met andere staten gebundeld waren in de Duitse Bond, opgericht in 1815. De Noord-Duitse Bond was de eerste federale Duitse staat en had ongeveer 30 miljoen inwoners.
Nadat meerdere pogingen hadden gefaald om de Duitse Bond te hervormen, verliet het machtige koninkrijk Pruisen, met kleinere bondgenoten deze Bond. Er ontstond een oorlog tussen deze en de andere staten, waarvan de machtigste tegenstander het keizerrijk Oostenrijk was. Na een snel besluit in deze Oostenrijks-Pruisische Oorlog van zomer 1866, stichtten Pruisen en zijn bondgenoten de Noord-Duitse Bond. Het was een militaire alliantie tussen onafhankelijke staten (August-Bündnis), met de bedoeling om later een federale staat te vormen met een grondwet. Dit werd gerealiseerd op 1 juli 1867.
De koning van Pruisen kreeg het voorzitterschap van de Bond, het Präsidium des Bundes, wat neerkwam op de rol van een staatshoofd. De Pruisische graaf Otto von Bismarck werd als bondskanselier de enige verantwoordelijke minister. En er was een parlement, de Rijksdag. De grondwet van 16 april 1867 beschreef de nieuwe staat als een confederatie, vanwege de belangen van de kleinere deelstaten en die van de Zuid-Duitse staten Beieren, Württemberg, Baden en Hessen-Darmstadt buiten de bond.
Dankzij een nauwe samenwerking tussen bondskanselier en een nationaal-liberaal-conservatieve meerderheid in de Rijksdag, kwamen er liberale wetten tot stand die de economische en juridische eenwording bevorderden. Het nieuw geschreven Bürgerliches Gesetzbuch, waarin het beste uit alle wetten en regels van de 22 bondsstaten was opgenomen onder een paraplu van centrale rechtsbeginselen, geldt internationaal nog steeds als een meesterstuk in wetgeving. Het Nederlands Burgerlijk Wetboek is er deels op gebaseerd.
De Noord-Duitse Bond bestond maar drie jaar en wordt vaak alleen als voorgeschiedenis van het Duitse Keizerrijk gezien. Tot de oorlog in 1870 was het wel heel onzeker of de Zuid-Duitse staten zich zouden aansluiten. Die aansluiting gebeurde op 1 januari 1871 met een nieuwe grondwet van de Noord-Duitse Bond, de Verfassung des Deutschen Bundes (niet te verwarren met de Deutscher Bund van 1815). De grondwet hernoemde de staat al naar Deutsches Reich.