Optische niesreflex

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

De optische niesreflex, in het Engels ook bekend als autosomal compelling helio-ophthalmic outburst (afgekort tot ACHOO, niet geheel toevallig uitgesproken als 'hatsjoe!'),^[1] is de onbedwingbare reflex die bij sommige mensen optreedt om enkele malen te moeten niezen als er plotseling in fel licht wordt gekeken, zoals de zon. Deze reflex treedt vaak ook op bij andere sterke prikkels, zoals een injectie in de buurt van het oog.

Deze 'aandoening' wordt autosomaal dominant overgeërfd,^[2] hoewel er ook studies zijn die erop lijken te wijzen dat er sprake is van verworven klachten en géén erfelijkheid.^[3] De afwijking komt voor onder ongeveer een kwart van de blanke bevolking; in 2/3 van de gevallen bij vrouwen.^[4] Bij niet-blanke mensen komt de reflex vele malen minder vaak voor. Het exacte mechanisme van deze reflex is niet bekend.^[5]

Een vergelijkbare onbedwingbare niesreflex treedt bij sommige mensen ook op bij andere prikkels, zoals het vullen van de maag. Dit wordt 'snatiatie' genoemd.^[6] Snatiatie lijkt eveneens autosomaal dominant overgeërfd te worden.^[7]

1. ↑ (en) Laura Dean, MD., ACHOO Syndrome. Ncbi.nlm.nih.gov. Geraadpleegd op 27 juni 2015.
2. ↑ (en) Roberta A. Pagon, Why does bright light cause some people to sneeze?. Scientific American (18 november 2002).
3. ↑ (en) (June 1995). The photic sneeze response: a descriptive report of a clinic population. J Am Optom Assoc 66 (6): 372–7. PMID 7673597.
4. ↑ Bij een normaal autosomaal overervingspatroon mag verwacht worden dat er geen onderscheid is tussen mannen en vrouwen. Het is niet bekend waardoor dit geslachtsverschil kan worden verklaard.
5. ↑ (en) Breitenbach, RA, Swisher, PK, Kim, MK, Patel, BS (December 1993). The photic sneeze reflex as a risk factor to combat pilots. Military medicine 158 (12): 806–9. PMID 8108024.
6. ↑ (en) Hall JG (Apr 1990). The Snatiation Reflex. Journal of Medical Genetics 27 (4). DOI: 10.1136/jmg.27.4.275.
7. ↑ (en) (Aug 1989). Autosomal Dominant Sneezing Disorder Provoked by Fullness of Stomach. Journal of Medical Genetics 26 (8): 539–540. PMC 1015683. DOI: 10.1136/jmg.26.8.539.