De Provinciale Waterstaat was een dienst van de Nederlandse provincies. Deze diensten zijn rond 1870 gevormd toen de rijksoverheid het beheer van de waterstaatzaken deels heeft gedecentraliseerd, en ondergebracht bij de provincies.[1]
De Provinciale Waterstaat was verantwoordelijk voor het beheer van de aan hem toegewezen waterstaatzaken, en werkte hierbij naast de waterschappen, die de waterhuishouding regelen, en Rijkswaterstaat. Provinciale Waterstaat was van aanvang aan verantwoordelijk voor waterwegen, verkeerswegen en ook spoorwegen. Dit beheer betrof de planologie, de aanleg van wegen, het onderhoud, en het milieu. Met de opzet van de Provinciale Planologische Dienst na 1945 is de planologie deels overgeheveld.[1]