Tatianus

Tatianus was een vroegchristelijke Griekstalige schrijver uit de tweede helft van de tweede eeuw n.Chr. Hij was de ontwerper van het oudst bekende diatessaron ('Uit vier samengesteld'), een evangeliën-harmonie. Het moet rond ongeveer 170 zijn geschreven. Het is een doorlopend chronologisch opgebouwd verhaal over het leven van Jezus, samengesteld uit een samenvoeging van tekstdelen uit de vier canonieke evangeliën van Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes. Er is het vakgebied van de eenentwintigste eeuw discussie of en in hoeverre Tatianus ook teksten uit tradities buiten die van de canonieke evangeliën in zijn diatessaron opnam, zoals uit joods-christelijke evangeliën. Het gaat dan bijvoorbeeld om het evangelie van de Hebreeën. Deze tekst maakt zelf deel uit van de zich toen ontwikkelende traditie van de evangeliën-harmonie. In het diatessaron van Tatianus is bijvoorbeeld sprake van de aanwezigheid van een vuur of licht bij de doop van Jezus in de Jordaan. Die notie komt niet voor in de tekst van de canonieke evangeliën, maar wel in het evangelie van de Hebreeën

Tatianus heeft in ieder geval vijf andere werken geschreven. Daarvan is alleen de Oratio ad Graecos ('Rede tot de Grieken') bewaard gebleven. Dit is een apologetisch geschrift, waarin de Griekse filosofie, Griekse en Romeinse religieuze rituelen en de heidense cultuur meer in het algemeen op uiterst polemische wijze fel wordt bekritiseerd. Hiernaast beschrijft Tatianus in dit geschrift zijn eigen opvattingen over wat volgens hem christendom inhoudt.

De titels van de verloren werken zijn wel bekend. Over dieren, Over de volmaaktheid volgens de verlosser, Over de zes dagen van de schepping, Problemen. Daarnaast schreef Tatianus in Oratio ad Graecos dat hij nog een werk zou schrijven met als titel Aan diegenen die ideeën over God hebben voorgesteld . Het is niet bekend of hij dit werk ook daadwerkelijk heeft geschreven.