Vertelperspectief

Het vertelperspectief (ook vertelinstantie of verteller) is in de narratologie het antwoord op de vraag "Wie vertelt?". Het heeft dus te maken met de positie van waaruit de lezer een verhaal waarneemt. Het verhaal spreekt (indirect) tot de lezer, het vertelt hem iets. Er kan daarom van een verteller gesproken worden. Deze fictieve verteller richt zich tot een fictief publiek. De verteller in een verhaal ziet men bijvoorbeeld duidelijk naar voren komen als een omgeving wordt omschreven. Geen van de personages is dan aan het woord, maar de verteller. De verteller is dus geen in de reële wereld levende auteur, met wie de lezer zou kunnen communiceren.

Als een verteller openlijk naar zichzelf verwijst, naar zijn meningen of zijn waardeoordelen, dan spreekt men van een gedramatiseerde verteller. Het kan een homodiëgetische of een heterodiëgetische verteller zijn.

Onlosmakelijk verbonden met het gebruik van perspectief (het gezichtspunt) is dat van het bijbehorende register (taalgebruik). Daarnaast wordt dit begrip uit de narratologie soms verward met focalisatie, dat echter meer te maken heeft met point of view (standpunt).