Back كنيسه نوردال ARZ Norddal kirke Danish Norddal Church English Norddalin kirkko Finnish Norddal kirke NB
- Denne artikkelen er om ei kyrkje på Sunnmøre, for ei kyrkje i Sunnfjord med liknande namn, sjå Nordal kyrkje.
- For andre kyrkjer kalla Dale, sjå Dale kyrkje
| Norddal kyrkje | |||
| kyrkje | |||
_kyrkje.jpg) | |||
| Land |  Noreg
| ||
|---|---|---|---|
| Fylke | Møre og Romsdal | ||
| Kommune | Fjord | ||
| Kyrkjesamfunn | Den norske kyrkja | ||
| Bispedøme | Møre | ||
| Prosti | Austre Sunnmøre | ||
| Sokn | Norddal | ||
| Fellesråd | Norddal | ||
| Type | Åttekantkyrkje | ||
| Arkitekt | Ole Larsen Døving | ||
| Material | Tre | ||
| Innvigd | 1784 | ||
| • Endringar | Restaurert 1958 og 1984 | ||
| Takryttar | Midt over skipet | ||
| Kyrkjegard | Ved kyrkja | ||
| Altartavle | Frå kring 1510-20, truleg tysk. | ||
| Sitjeplassar | 400 | ||
 Norddal kyrkje 62°15′22″N 7°14′14″E / 62.256°N 7.2371°E | |||
| Wikimedia Commons: Norddal kirke | |||
Norddal kyrkje også kalla Dale kyrkje[1] er ei åttekantkyrkje i Dalsbygda i Fjord kommune på Sunnmøre. Kyrkja vart bygd i 1782 og innvigd 25.juli 1784. Det var den fyrste åttekantkyrkja på Sunnmøre. Arkitekt for bygget var byggmeister Ole Larsen Døving. Kyrkja vart oppført i presten Ludolf Krohns tid. «Kyrkjebrevet» viser grunnrisset som tømrarane arbeidde etter, det viser òg namnet på dei 12 tømrarane som hadde ansvar for kvart sitt hjørne i laftekonstruksjonen.[2] Fire søyler står midt i rommet for å støtte tak og tårn. Norddal kyrkje er den mest typiske mellom åttekantkyrkjene på Møre og har eit vakkert profilert tårn, skriv Vreim.[3]
Byggmeisteren var sjølv på reise til Trøndelag for å sjå på ymse kyrkjebygg, og i «nærleiken» av Trondheim fann dei ei kyrkje dei likte godt og som byggmeisteren teikna eit grunnriss av. Det var truleg Hospitalskyrkja i dei kopierte, men det kan og ha vore Bakke kyrkje i Trondheim.[2] Seinare åttekantkyrkjer på Sunnmøre kan ha blitt inspirert av Norddal kyrkje, til dømes Stordal gamle kyrkje oppført få år seinare og tidlegare Ørskog kyrkje som no er Leikanger kyrkje i Herøy.[4]
Altertavla er frå seinmellomalderen, kring 1510–20, og er truleg tysk. Ho har mykje sams med tavler laga ved verkstaden til Bernt Notke i Lübeck.[5] I kyrkja er det ei smijernslysekrone som også kan vere frå mellomalderen. Preikestolen er i hollandsk stil og truleg frå 1600-talet, medan døypefonten truleg er tysk og frå kring år 1600.[6] Ved innreiinga av nykyrkja i 1782 støtta dei seg på Peder Palladius' bok om korleis kyrkjer skulle sjå ut innvendig, mellom anna skulle preikestolen vere på sørsida av koropninga.[4] Ved inngangen var det eigen benk for «inngangskoner» - kvinner som nyleg hadde fødd var «ureine» og presten måtte be for dei før dei først.[6]
Det er kyrkjegard kring kyrkja. Der står det eit minnesmerke over dei som omkom i Tafjord-ulukka i 1934.
Kyrkja er soknekyrkje i Norddal sokn i Austre Sunnmøre prosti. På Sylte i Valldal rett over fjorden står den andre kyrkja i Norddal.
Domenico Erdmann (1879-1940) restaurerte altertavla i 1922 og skreiv då: «Kirken smykkes af et yndefullt tårn som i sine forhold og detaljering røber en av våre betydeligste kirkebyggere.»
- ↑ arkivkopi, arkivert frå originalen 4. mars 2016, henta 26. november 2011
- ↑ 2,0 2,1 Grunn og gror. Kultursoge. Norddal bygdebøker, band IV. Valldal, 1976.
- ↑ Vreim, Halvor (1947): Norsk trearkitektur. Oslo: Gyldendal.
- ↑ 4,0 4,1 Ekroll, Øystein (2012): Sunnmørskyrkjene - historie, kunst og arkitektur (foto: Per Eide). Bla: Larsnes.
- ↑ Om Norddal kyrkje på nettstaden kulturnett.no
- ↑ 6,0 6,1 Storfjordnytt 10. mai 2013.