Sentrifugalkraft

Sentrifugalkraft er eit uttrykk som kan referere til to forskjellige krefter, som begge er relatert til rotasjon. Begge er orientert bort frå rotasjonsaksen, men lekamen dei verkar på, er forskjellig.

• Ei verkeleg eller reaktiv sentrifugalkraft oppstår som ein reaksjon på ein sentripetalakselerasjon som verkar på ein masse. Denne sentrifugalkrafta er like stor som sentripetalkrafta, retta bort frå rotasjonssenteret og verkar på den roterande lekamen av lekamen som skapar sentripetalakserlasjonen ifølgje Newton si tredje lov. Sjølv om dette vart observert av Isaac Newton^[1], vert det berre av og til brukt i moderne diskusjonar.^[2][3][4][5]
• Ei fiktiv sentrifugalkraft oppstår når eit roterande referansesystem vert brukt i utrekningar. Den (verkelege) akselerasjonen i systemet vert bytta ut med ei (fiktiv) sentrifugalkraft som verkar på alle lekamar, og er retta bort frå rotasjonsaksen.

Begge desse versjonane kan ein lett observere som passasjer i ein bil. Visst bilen svingar vil passasjeren bli pressa utover mot døra av bilen og utkanten av svingen.

I referansesystemet som roterer i lag med bilen ser det ut til at ei kraft pressar passasjeren bort frå senteret av svingen. Dette er ei fiktiv kraft, og ikkje ei faktisk kraft som kjem av ein annan lekam. Illusjonen oppstår når referansesystemet er bilen, fordi det ikkje tek med akselerasjonen til bilen. Ofte kan det derimot gje enklare utrekningar å setje referansesystemet slik at ein kan ta med dei fiktive kreftene og omhandle dei som «verkelege» krefter.

Krafta som passasjeren vert pressa mot døra av er likevel verkeleg. Denne krafta vert kalla ei reaksjonskraft, fordi bilen verkar mot kroppen til passasjeren. Sidan krafta er retta utover er det ei sentrifugalkraft. Merk at denne verklege sentrifugalkrafta ikkje oppstår før personen rører bilen. Bilen utøver òg ei like stor og motsett retta kraft på personen kalla sentripetalkrafta. Sentrifugalkrafta vert kansellert av sentripetalkrafta og nettokrafta er lik null, slik at personen ikkje akselererer i forhold til bilen.

1. ↑ Gravity book 2
2. ↑ Comparison of Bearings (PDF), arkivert frå originalen (PDF) 27. februar 2007, henta 10. januar 2007 
3. ↑ High Technology Gyroplane, arkivert frå originalen 17. oktober 2006, henta 10. januar 2007 
4. ↑ Hitachi News
5. ↑ [http://physnet.org/modules/pdf_modules/m17.pdf Acceleration and force in circular motion av Peter Signell]