Stavkyrkje

Borgund stavkyrkje

Stavkyrkje er ei kyrkje bygd av tre med ein berande konstruksjon av stavar (stolpar) som står på liggande sviller eller syllstokkar og ber stavlegjer. Dei konstruktive ledda i veggen dannar rammer med ei utfylling av ståande plankar eller tiljer. Kyrkjetypen har fått namn etter dei berande stavane, som ein finn i hjørna og under det heva midtrommet på mastestavkyrkjene, og i hjørna og eventuelt som mellomstolpar i veggene i dei einskipa stavkyrkjene Hjørnestavane dannar ei veggramme som vart fylt med ståande bord.

Borgund stavkyrkje teikna av Håkon Christie i 1974.
Grunnplan av ei stavkyrkje med høgt midtrom og stavane sett på ei ramme av tre som kviler på steinar. Teikning av Håkon Christie.

Sjølv om slike trekyrkjer var vanlege i Nord-Europa i tidleg mellomalder, vart det i Noreg reist hundrevis av stavkyrkjer etter at stein tok heilt over andre stader og ein stor del av desse kyrkjene overlevde fram mot moderne tid.[1] I mellomalderen var det truleg omkring 1000 stavkyrkjer i Noreg, dei fleste av dei var einskipa, men berre 271 steinkyrkjer. I dag står 28 av desse stavkyrkjene att. Alle er bygde av furu. Plankane eller borda er tillaga med øks. Dei norske stavkyrkjene er dei viktigaste spora etter denne tidlege kristne trearkitekturen.[2] Stavkyrkjene er dei viktigaste og mest særmerkte av historiske bygg i Noreg.[3] Dei einaste gjenverande stavkyrkjene utanfor Noreg er ei kyrkje frå rundt 1500 i Hedared i Sverige og Vang stavkyrkje som vart flytta til utkanten av Krummhübel (no Karpacz) i dåverande Tyskland i 1842. Ei anglosaksisk kyrkje, Greensted kyrkje i England, har ein del likskapar med stavkyrkjer men er som regel rekna som ei palisadekyrkje. Det finst også fleire nyare rekonstruksjonar av stavkyrkjer rundtom i verda.

  1. Referansefeil: Ugyldig <ref>-merke; ingen tekst vart gjeven for referansen med namnet Anker
  2. Ahrens, Claus (1994): The stave church at Gol and other early wooden churches.
  3. Bugge, Gunnar og Christian Norberg-Schulz (1990): Stav og laft i Norge. Norsk arkitekturforlag.

Stavkyrkje

Dodaje.pl - Ogłoszenia lokalne