Back Oossee AF Ostsee ALS ባልቲክ ባሕር AM Mar Baltica AN Ostsǣ ANG बाल्टिक सागर ANP بحر البلطيق Arabic ܝܡܐ ܕܡܕܢܚܐ ARC البحر البلطى ARZ বাল্টিক সাগৰ AS
|
Mar Baltica
| |
|---|---|
| |
| Caracteristicas | |
| Superficia | 364800 km² |
| Pregondor - Maximala - Mejana |
459 m 56 m |
| Tipe | Mar bordadièra |
| Geografia | |
| Localizacion | Ocean Atlantic |
| Païses ribairencs | Alemanha, Danemarc, Estònia, Finlàndia, Letònia, Lituània, Polonha, Russia, Suècia |
| Subdivisions | Golf de Finlàndia, golf de Riga, golf de Botnia, mar d'Åland, mar de Botnia, Kvarken, baia de Botnia |
La Mar Baltica es una mar intracontinentala e interiora de 364 800 km² situada dins lo nòrd d'Euròpa. Comunica amb la Mar dau Nòrd per Kattegat e Skagerrak. Es constituïda d'un espaci principau entre Escandinàvia e lo Plan d'Euròpa dau Nòrd e de tres golfs : lo Golf de Botnia au nòrd, lo Golf de Finlàndia a l'èst e lo Golf de Riga au sud-èst. Es una mar recenta que s'es formada a la fin dau darrier periòde glaciari, i a 8 000 a 15 000 ans, après la fonda de la calòta polara escandinava.
Sei ribas foguèron rapidament pobladas après sa formacion. Pasmens, en causa de l'abséncia de documents escrichs, son istòria es pas ben coneguda avans lo sègle I apC. Tre l'Antiquitat, la Baltica venguèt un aisse important dau comèrci maritim europèu. Aquò entraïnèt donc de conflictes recurrents per ne'n prendre lo contraròtle. Ansin, au sègle VII, de populacions eslavas ocupèron lei regions sud e practiquèron activament la piratariá. Aquò traguèt de conflictes amb lei populacions nordicas fins a la victòria de Danemarc au sègle XII. Pasmens, aquela dominacion durèt car una liga de marchands poderosa, la Liga Anseatica, impausèt sa dominacion gràcias a sei mejans economics e militars. A partir dau sègle XVI, Suècia venguèt la poissança dominanta dins l'espaci baltic fins a la Granda Guèrra dau Nòrd e a l'emergéncia de Prússia. Aquel antagonisme germanorus se manifestèt per de combats durant lei doas guèrras mondialas avans d'èsser remplaçat per l'oposicion Èst-Oèst durant la Guèrra Freja. La dissolucion de l'URSS permetèt d'amaisar lei tensions. Pasmens, dins leis ans 2000-2020 lei progrès de l'OTAN e de l'Union Europèa dins la region e la resurgéncia de l'imperialisme rus an favorizat de tensions novèlas entre l'OTAN e Russia.
En causa de sa natura de mar quasi sarrada, la Baltica es un bacin pauc salat (10 g/L en mejana). Dins lei zònas pus septentrionalas e pus orientalas, l'aiga es quasi doça car leis apòrts dei ribieras son largament predominants. Per aquela rason, leis ecosistèmas baltics son relativament variats amb d'ecosistèmas adaptats a l'aiga doça ò a l'aiga salada. Son egalament pauc diversificats car la formacion recenta de la mar e sei variacions de salinitat complican la difusion deis espècias oceanicas. Coma la circulacion de l'aiga es febla, lo fons dei bacins de la Baltica assosta tanben fòrça zònas mòrtas. En mai d'aquò, lo fenomèn es agravat per la pollucion que tòca la mar en causa dau desvolopament de l'agricultura intensiva e de l'industrializacion dei regions litoralas.