Bulwa (botanika)

Zobacz multimedia związane z tematem: Bulwa (botanika)

Zobacz hasło bulwa w Wikisłowniku

Bulwa – zgrubiała część korzenia lub pędu, pełniąca w roślinie funkcję spichrzową, przetrwalnikową i rozmnażania wegetatywnego^[1]. W bulwach gromadzone są substancje zapasowe, głównie białka i cukry – często skrobia. U niektórych roślin bulwa może magazynować wodę. Bulwy zbudowane są głównie z tkanki miękiszowej. Dzięki przetrwalnikowej funkcji bulw byliny mogą po okresie niesprzyjającym wegetacji (np. zimie lub suszy) odtworzyć się z zawiązków pędów znajdujących się w bulwie, mimo że pęd nadziemny tych roślin obumarł.

W zależności od organu z jakiego powstaje wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje bulw:

Bulwy korzeniowe, korzenie bulwiaste

Powstają z przekształconych korzeni gromadzących materiały zapasowe dla rośliny na okres spoczynku. Przykłady roślin o korzeniach bulwiastych: dalia, pustynnik, kliwia, jaskier, alstremeria, maniok jadalny, batat.

Bulwy pędowe

Rozwijają się z pędu i podobnie jak w powyższym przypadku zwykle także są podziemne, rzadziej nadziemne. Jako fragmenty pędu charakteryzują się jego znacznym skróceniem i zgrubieniem. Liście na spichrzowym odcinku pędu zwykle ulegają całkowitemu uwstecznieniu (inaczej niż w przypadku bulwocebuli). W odróżnieniu od cebuli bulwy są poza tym jednoroczne – w okresie wzrostu, zapasy wyczerpują się, a bulwa się kurczy. Równocześnie jednak tworzone są nowe bulwy. Bulwy pędowe powstają zwykle z podziemnych pędów (rozłogów, często zwanych stolonami) (np. u ziemniaka), z dolnej, zwykle hipokotylowej części pędu (np. u rzodkiewki), czasem z części nadliścieniowej (np. u kalarepy)^[1].

U niektórych roślin z rodzaju burak i selery, też u brukwi, bulwy mają pochodzenie mieszane – powstają częściowo z górnej części korzenia i dolnej części pędu^[1].

Ze względu na dużą zawartość substancji odżywczych, bulwy stanowią cenne źródło pożywienia dla zwierząt i człowieka. Do roślin bulwiastych należą warzywa rzepowate i korzeniowe, częściowo także kapustne i psiankowate^[2].