Dekatlenek tetrafosforu
|
|
Nazewnictwo
|
|
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
konst.
|
dekatlenek tetrafosforu, tlenek(2−) fosforu(5+), tlenek fosforu(5+), tlenek fosforu(V)
|
Inne nazwy i oznaczenia
|
Stocka
|
tlenek fosforu(V)
|
inne
|
pięciotlenek fosforu, dziesięciotlenek czterofosforu, bezwodnik fosforowy, bezwodnik kwasu fosforowego
|
|
Ogólne informacje
|
Wzór sumaryczny
|
P 4O 10
|
Inne wzory
|
P 2O 5, O 10P 4, O 5P 2
|
Masa molowa
|
283,89 g/mol
|
Wygląd
|
rozpływający się, biały lub prawie biały, bezpostaciowy proszek;bezwonny[1]
|
Identyfikacja
|
Numer CAS
|
1314-56-3
|
PubChem
|
14812
|
SMILES
|
O=P12OP3(=O)OP(=O)(O1)OP(=O)(O2)O3
|
|
InChI
|
InChI=1S/O10P4/c1-11-5-12(2)8-13(3,6-11)10-14(4,7-11)9-12
|
InChIKey
|
DLYUQMMRRRQYAE-UHFFFAOYSA-N
|
|
|
|
Podobne związki
|
Podobne związki
|
adamantan, urotropina, dekasiarczek tetrafosforu
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
Dekatlenek tetrafosforu (potocznie: pięciotlenek fosforu; nazwa Stocka: tlenek fosforu(V)), P
4O
10 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków kwasowych, w którym fosfor występuje na V stopniu utlenienia. Wzór empiryczny tego związku, P
2O
5, nie odzwierciedla jego prawdziwej struktury (typu adamantanu), z czterema atomami fosforu i dziesięcioma tlenu w cząsteczce (P
4O
10).
Otrzymuje się go, spalając fosfor w powietrzu. W temperaturze pokojowej ma postać śnieżnobiałego, drobnokrystalicznego proszku. Pod wpływem wilgoci łatwo ulega zbrylaniu. Prężność pary wodnej nad pięciotlenkiem fosforu wynosi mniej niż 1×10−5 Tr.
Reaguje gwałtownie z wodą, dając kwas ortofosforowy:
- P
4O
10 + 6H
2O → 4H
3PO
4
Ponadto jest zdolny do odwadniania kwasów mineralnych, tworząc ich bezwodniki:
- 2H
2SO
4 + P
4O
10 → 4HPO
3 + 2SO
3
- 4HNO
3 + P
4O
10 → 4HPO
3 + 2N
2O
5
Jest też zdolny do odwodnienia organicznego kwasu malonowego lub jego estrów, dając podtlenek węgla[6][7][8]:
- CH
2(COOH)
2 + P
4O
10 → C
3O
2 + 4HPO
3
- ↑ Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
- ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie GESTIS
BŁĄD PRZYPISÓW
- ↑ a b Dekatlenek tetrafosforu, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
- ↑ a b Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Sial
BŁĄD PRZYPISÓW
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Sial-US
BŁĄD PRZYPISÓW
- ↑ O. Diels, B. Wolf. Ueber das Kohlensuboxyd. I. „Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft”. 39 (1), s. 689-697, 1906. DOI: 10.1002/cber.190603901103.
- ↑ A. Ellern, T. Drews, K. Seppelt. The Structure of Carbon Suboxide, C3O2, in the Solid State. „Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie”. 627 (1), s. 73–76, 2001. DOI: 10.1002/1521-3749(200101)627:1<73::AID-ZAAC73>3.0.CO;2-A.
- ↑ podtlenek węgla, [w:] Encyklopedia techniki. Chemia, WładysławW. Gajewski (red.), Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965, s. 548, OCLC 33835352 .