Back مجسم أرضي Arabic Xeoide AST Geoid AZ Геоід BE Геоід BE-X-OLD Геоид Bulgarian ज्याॅइड BH ভূগোলক Bengali/Bangla Geoide Catalan Geoid Czech
2. elipsoida
3. pion lokalny
4. kontynent
5. geoida
Geoida – w geologii powierzchnia w każdym miejscu prostopadła do pionu wyznaczonego przez siłę ciężkości[1].
Geoida jest teoretyczną powierzchnią, na której potencjał siły ciężkości Ziemi jest stały, równy potencjałowi siły ciężkości na średnim poziomie mórz otwartych i przedłużoną umownie pod powierzchnią lądów. Ponieważ zawiera ona lustro wody w morzach i oceanach, nazywana jest też geoidą zerową. Jako powierzchnia ekwipotencjalna, geoida w każdym swym punkcie jest prostopadła do kierunku siły ciężkości (lokalnego pionu)[2]. Pojęcie wprowadził w 1873 roku niemiecki matematyk Johann Benedict Listing[3][1].
Ponieważ 71% powierzchni Ziemi stanowią oceany, geoida stanowi przybliżenie figury Ziemi. Jednak pod lądami przebieg geoidy jest skomplikowany ze względu na bardzo urozmaicony rozkład gęstości, głównie w przypowierzchniowych warstwach skorupy ziemskiej[4].
Przebieg geoidy jest efektem równowagi sił grawitacji Ziemi i innych ciał układu Słonecznego oraz sił bezwładności, jest ona zatem powierzchnią dynamiczną, stale ulegającą zmianom. W praktyce korzysta się z modelu geoidy, czyli zbioru liczb będących wartościami wysokości geoidy w węzłach siatki geograficznej[5].
- ↑ a b geoida, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-03].
- ↑ Stefan Przewłocki: Geomatyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 21 i 22. ISBN 978-83-01-15529-2.
- ↑ Andrzej Banachowicz: Elementy geometryczne elipsoidy ziemskiej. [w:] Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni [on-line]. am.gdynia.pl, 2006. s. 18. [dostęp 2013-12-12].
- ↑ Powierzchnie odniesienia. am.szczecin.pl. [dostęp 2013-12-12].
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Układy odniesienia – Geoida. asgeupos.pl. [dostęp 2013-12-12].