HMS Royal Oak (1914)

HMS Royal Oak
	; HMS „Royal Oak” w 1937
Klasa	pancernik
Typ	Revenge
	Historia
Położenie stępki	15 stycznia 1914
Wodowanie	17 listopada 1914
	Royal Navy
Wejście do służby	1 maja 1916
Zatopiony	14 października 1939 w Scapa Flow
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 29 150 ton; pełna 33 500 ton
Długość	189 m
Szerokość	po zbudowaniu 27 metrów; po dodaniu bąbli przeciwtorpedowych 31,1 m
Zanurzenie	8,7 m
	Napęd
	4 śruby, turbiny parowe Parsonsa; 18 kotłów Yarrow; 40 000 KM (30 MW)
Prędkość	21 węzłów
Zasięg	4000 mil morskich (7400 km)
	Uzbrojenie
	8 dział kal. 381 mm (w 4 wieżach dwudziałowych, 4xII); 12 dział kal. 152 mm (w kazamatach, 12xI); 8 dział przeciwlotniczych kal. 102 mm (4xII); 16 dział przeciwlotniczych kal. 40 mm (2xVIII); 4 wyrzutnie torped kal. 533 mm (zdjęte w 1922)
Załoga	1009 do 1146 (pokojowa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

HMS Royal Oak (numer taktyczny 08) – pancernik typu Revenge (R), służył w brytyjskiej Royal Navy, storpedowany 14 października 1939 roku przez niemiecki okręt podwodny U-47 w porcie w zatoce Scapa Flow. Zwodowany w 1914 roku i ukończony w 1916 roku okręt pierwszy raz został wykorzystany bojowo podczas bitwy jutlandzkiej. W okresie dwudziestolecia międzywojennego służył we Flocie Atlantyckiej, Home Fleet i Flocie Śródziemnomorskiej, będąc podczas hiszpańskiej wojny domowej kilkakrotnie obiektem przypadkowego ataku. Okręt znalazł się w centrum międzynarodowej uwagi po tym, jak jego starsi oficerowie zostali skazani w 1928 roku podczas kontrowersyjnego procesu. W czasie dwudziestopięcioletniej służby podejmowano próby zmodernizowania okrętu, ale nie zdołano poprawić jego największej wady, jaką była mała prędkość. W konsekwencji, w momencie wybuchu II wojny światowej HMS „Royal Oak” był już okrętem przestarzałym.

Podczas ataku U-47 „Royal Oak” stał zakotwiczony w zatoce Scapa Flow na Orkadach i tam też zatonął, jako pierwszy z pięciu brytyjskich okrętów liniowych zatopionych podczas II wojny światowej. Straty w załodze były znaczne, gdyż z 1234 marynarzy aż 833 straciło życie na skutek nocnego ataku lub później w rezultacie odniesionych ran. Przewaga w liczbie okrętów liniowych, jaką miała Wielka Brytania i jej alianci, oznaczała, że strata przestarzałego weterana z I wojny światowej nie miała dużego wpływu na ogólny bilans sił morskich, ale wpływ na morale floty był odczuwalny, zwłaszcza wobec faktu, że atak nastąpił w głównej bazie floty brytyjskiej. Dowódca U-Boota Günther Prien szybko stał się znaną osobistością i bohaterem wojennym, a po powrocie do Niemiec został odznaczony Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego jako pierwszy oficer Kriegsmarine uhonorowany tym odznaczeniem. Brytyjczykom rajd U-47 zademonstrował niemiecką zdolność do przeniesienia wojny morskiej na brytyjskie wody terytorialne i doprowadził do szybkiego wprowadzenia zmian w zabezpieczeniu basenów portowych.

Obecnie, leżący do góry dnem na głębokości 30 metrów, z kadłubem 5 metrów poniżej powierzchni wody, „Royal Oak” został uznany za grób wojenny. W corocznej ceremonii odbywającej się w dniu zatonięcia okrętu, nurkowie Royal Navy umieszczają banderę brytyjską na jego rufie. Nieautoryzowane nurkowanie w pobliżu wraku jest całkowicie zabronione.