Hebrydy (Mendelssohn)

Hebrydy (niem. Die Hebriden) – uwertura koncertowa h-moll, opus 26 (MWV P 7), znana też jako Grota Fingala, skomponowana przez Feliksa Mendelssohna. Napisana została w 1830 roku, a inspirowana była przez pieczarę zwaną Grotą Fingala na wyspie Staffa, wchodzącą w skład archipelagu Hebrydy znajdującego się u szkockich wybrzeży. Utwór został zadedykowany królowi Fryderykowi Wilhemowi IV Pruskiemu.

Mendelssohn pierwszą swoją podróż do Anglii odbył w roku 1829^[1]. Podczas tej podróży odwiedził także Szkocję, gdzie skomponował swoją III Symfonię, znaną jako Symfonia Szkocka. Przy tej okazji odwiedził Hebrydy podczas sztormu nocnego i wszedł do morskiej jaskini na wyspie Staffa, gdzie zainspirowała go Grota Fingala, popularna turystyczna atrakcja. Sklepienie groty wznosiło się w owym czasie 12 metrów nad poziomem wody, a głębokość wody przekraczała 60 m. Grota zawierała kolorowe bazaltowe filary^[2]. Został tak poruszony, że natychmiast sięgnął po kartkę i zaczął komponować otwierający temat uwertury. Wysłał to swojej siostrze Fanny Mendelssohn.

Dzieło zostało ukończone 16 grudnia 1830 roku^[3]. Początkowo nosiło tytuł Die einsame Insel (Samotna wyspa). Później jednak Mendelssohn zrewidował partyturę, ukończył ją ostatecznie 20 czerwca, 1832 roku^[3] i zatytułował na nowo utwór Die Hebriden (Hebrydy)^[1]. Oprócz tego w odniesieniu do tego utworu Mendelssohn stosował również tytuł Grota Fingala^[2]. Premiera uwertury odbyła się 14 maja, 1832 roku w Londynie^[3].

Utwór, pomimo iż został zaklasyfikowany jako uwertura, według pierwotnych zamierzeń kompozytora miał być kompletnym dziełem. Nie opowiada żadnej historii i dlatego nie zawiera treści pozamuzycznej; zamiast tego utwór opisuje nastrój i niejako ustawia przed słuchaczem scenę. Jest jednym z pierwszych muzycznych utworów, który to stosuje^[4]. Uwertura stanowiona jest przez dwa podstawowe tematy, temat otwierający został napisany jeszcze podczas wizyty Mendelssohna w Grocie Fingala i grany jest początkowo na altówce, wiolonczeli i fagot^[5]. Temat liryczny, oddający moc i oszałamiający urok pieczary, został zamierzony dla rozwinięcia uczucia samotności i pozostawienia samemu sobie. Tymczasem drugi temat pokazuje ruch morza i kłębiące się fale^[2]. Uwertura stosuje standardową formę i zawiera kody zakończenia, gdzie element rekapitulacji należy do oryginalnego tematu^[5].

Utwór wykorzystuje standardową instrumentację, a trwa około jedenastu minut. Oryginał rękopisu dzieła przechowywany jest w Bodleian Library, w Oksfordzie.