Back إيزابيلا تشارتوريسكا Arabic ايزابيلا تشارتوريسكا ARZ Ізабела Чартарыйская BE Ізабэла Чартарыская BE-X-OLD Изабела Чарториска Bulgarian Isabela Czartoryska Catalan Izabela Czartoryska Czech Izabela Czartoryska CY Izabela Czartoryska German Ιζαμπέλα Τσαρτορίσκα Greek
,_Wife_of_Adam_Kazimierz_-_MNK_XII-A-616_(416973).jpg) portret pędzla Aleksandra Roslina z 1774 roku | |
 Pogoń Litewska | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Teresa Czartoryska |
| |
Izabela (właściwie: Elżbieta[1]) Dorota z Flemmingów Czartoryska (ur. 31 marca 1745[2] w Warszawie, zm. 17 czerwca 1835 w Wysocku) – polska arystokratka doby oświecenia, żona księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, przez którego weszła do stronnictwa politycznego Familii, w okresie Sejmu Czteroletniego związana ze Stronnictwem Patriotycznym. W młodości znana ze swobody obyczajów, wśród jej kochanków byli m.in. król Stanisław August Poniatowski i Nikołaj Repnin, poseł rosyjski w Warszawie. W późniejszym okresie życia czynnie zaangażowana w życie polityczne schyłkowego okresu I Rzeczypospolitej i pierwszych lat XIX wieku. Pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, które gromadziła zarówno w Polsce jak i podczas swoich licznych podróży po Europie. Po utracie przez Polskę niepodległości utworzyła pierwsze polskie muzeum w Świątyni Sybilli w Puławach, które wraz ze zbiorami również założonego przez nią w Puławach Domu Gotyckiego stały się zaczątkiem obecnego Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Matka m.in. polityka księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i pisarki Marii Wirtemberskiej.
- ↑ Imię Izabela jest hiszpańską wersją imienia Elżbieta. Chociaż prawdziwe imię księżnej brzmiało Elżbieta, z reguły posługiwała się ona jego hiszpańską formą i pod imieniem Izabela przeszła do historii.
- ↑ Wiele źródeł mylnie podaje datę urodzenia Izabeli Czartoryskiej jako 3 marca 1746. Kwestię tę wyjaśnia Grażyna Bartnik-Szymańska w artykule Jak dumną była, że się Polką urodziła – Izabela Czartoryska, twórczyni muzeum pamiątek narodowych. [1]