James Cook (ur. 27 października?/7 listopada 1728[a] w Marton koło Middlesbrough, Wielka Brytania, zm. 14 lutego 1779 na wybrzeżu Kealakekua, Hawaje) – angielski żeglarz i odkrywca, kartograf, astronom.
Organizator i kierownik trzech wypraw dookoła świata (1768–1780). W trakcie pierwszej (1768–1771) zdobył Wyspy Towarzystwa, spenetrował obszary Melanezji i Nowej Zelandii, dotarł do wybrzeży Australii (1770) i przepłynął cieśninę Torresa. Podczas drugiej (1772–1775) odkrył, między innymi: Nową Kaledonię, archipelag Fidżi, wyspy w Polinezji. Trzecia wyprawa (1776–1780) zorganizowana w celu odnalezienia przejścia morskiego z Oceanu Spokojnego na Ocean Atlantycki, dotarła do wybrzeży Alaski, na Morze Czukockie oraz na Hawaje, gdzie Cook zginął w potyczce z tubylcami.
Sporządzone przez Cooka mapy zmieniły wyobrażenie o zarysach lądów i mórz. Doniosłe znaczenie miało również stwierdzenie możliwości kolonizacji Australii. Laureat Medalu Copleya[1].
<ref>
dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>