Manuskrypt Wojnicza

Manuskrypt Wojnicza

Oznaczenie	Beinecke MS 408
Autor	nieznany
Autor iluminacji	nieznany
Data powstania	między 1404 a 1438[1]
Miejsce powstania	przypuszczalnie Włochy[1] lub południowe Niemcy[2]
Rodzaj	pergaminowa księga
Zawartość	sekcje dotyczące zielarstwa, astronomii, balneologii, kosmologii, farmaceutyki
Język	nieznany
Rozmiary	15 × 22,5 cm (6 × 9 cali)
Liczba kart	120 odnalezionych, 136 całość
Data odkrycia	1639 (na podstawie listu)
Miejsce przechowywania	Biblioteka Rzadkich Ksiąg i Rękopisów im. Beinecke’ów Uniwersytetu Yale
Multimedia w Wikimedia Commons

Rękopis Wojnicza^[3] – pergaminowa księga oprawiona w skórę, składająca się pierwotnie ze 136 dwustronnie zapisanych welinowych kart (czyli 272 stron; do dziś przetrwało 120 kart) formatu 15 na 22,5 cm (6 × 9 cali), pokrytych rysunkami, wykresami i niezrozumiałym pismem. Swoją nazwę zawdzięcza odkrywcy Michałowi Wojniczowi, polskiemu antykwariuszowi i kolekcjonerowi, który w 1912 nabył rękopis od jezuitów z willi Mondragone we Frascati. Do dziś rękopis uchodzi za jeden z najbardziej tajemniczych rękopiśmiennych zabytków średniowiecza, ponieważ jego autor, pismo oraz język pozostają nieznane. Pierwsze faksymile rękopisu zostało wydane w 2005^[4].

Rękopis Wojnicza był i jest przedmiotem intensywnych badań, prowadzonych przez profesjonalnych kryptologów i amatorów, m.in. przez uznanych amerykańskich i brytyjskich specjalistów od łamania kodów, którzy działali podczas II wojny światowej (żadnemu z nich nie udało się rozszyfrować ani jednego słowa). Ta seria niepowodzeń spowodowała, że rękopis stał się słynnym przedmiotem kryptologii historycznej, ale również dodała wagi teorii mówiącej, że księga jest po prostu wyszukaną mistyfikacją (dziś nie przyjmuje się tego za pewnik), sekwencją przypadkowych symboli, które nie mają żadnego znaczenia.

Badania pergaminu, na którym spisano rękopis, przeprowadzone metodą datowania radiowęglowego w latach 2009–2011 na Uniwersytecie Arizony wykazały, że powstał między 1404 a 1438^[1]. Ilustracje, szczególnie stroje i uczesania postaci ludzkich, a także zamki widoczne na diagramach są typowo europejskie i typowe dla lat, w których powstała księga.

Rękopis Wojnicza znajduje się od 1969 w zbiorach Biblioteki Rzadkich Ksiąg i Rękopisów im. Beinecke’ów Uniwersytetu Yale.