Mojry

Zobacz multimedia związane z tematem: Mojry

Mojry (gr. Μοῖραι Moirai) – w mitologii greckiej boginie losu, w wierzeniach Rzymian utożsamiane z Parkami^[1].

W różnych literackich przekazach wywodzono odmienne ich pochodzenie. U Homera jest jedna Mojra^[1], natomiast według Theogonii Hezjoda były one trzema córkami Zeusa i Temidy^[2], noszącymi imiona: Kloto („Prządka” nici żywota), Lachesis („Udzielająca”, która tej nici strzeże) i Atropos („Nieodwracalna”, która ją przecina)^[1]. Według innych źródeł były one córkami Nocy^[1] i Erebu lub Kronosa, albo Gai i Okeanosa^[1]. Symbolizowały starogreckie pojęcia filozoficzno-mitologiczne dotyczące losu ludzkiego i porządku świata. Ich siostrami były Hory i Charyty. Były boginiami życia i śmierci oraz znały przyszłość ludzi i bogów^[1]. Jako jedyne nie podlegały też władzy bogów olimpijskich^[2].

Pierwotnie mojra było raczej pojęciem filozoficznym i oznaczało przeznaczenie i los człowieka oraz ogólne, nieubłagane prawa świata. Każda istota ludzka od narodzin miała swoją mojrę, określającą długość życia oraz szczęście i nieszczęścia jakie ją spotkają. Ta „indywidualna” mojra stanowiła część losu całego świata i w tym znaczeniu bezosobowa mojra była nieubłagana jak przeznaczenie^[2]. Mojra oznaczała prawa, których nawet bogowie nie mogli pomijać, nie narażając porządku świata na niebezpieczeństwo. Z czasem wyobrażenie Mojry przyjęło postać pojedynczego bóstwa, które było personifikacją przeznaczenia człowieka, a później trzech sióstr – prządek ludzkiego losu, zamieszkujących pałac w sąsiedztwie Olimpu i czuwających nad życiem każdego człowieka. Mojry pojawiły się w kulcie greckim bardzo wcześnie, ale nigdy nie miały własnego mitu w ścisłym znaczeniu tego słowa^[2]. Otaczano je jednak powszechną czcią jako obecne przy narodzinach dziecka oraz bóstwa przynoszące pomyślne zbiory^[3]

W kilku miejscach Grecji (Sykionie, Koryncie, Sparcie, Olimpii) znajdowały się ich miejsca kultu^[1]. W ofierze składano im owoce, wodę zmieszaną z miodem, kwiaty^[4]; w Atenach oblubienice składały im w ofierze swe obcięte włosy. Na ogół jednak ich postacie miały większe znaczenie literackie (w poezji) niż kultowe (w obrzędowości)^[3].

W sztuce przedstawiano je jako poważne niewiasty^[4]: Kloto z wrzecionem, Lachesis ze zwojem lub globusem, Atropos z wagą lub nożycami^[1]. Czasem ze zwojem papirusu, na którym piszą słowa przeznaczenia^[4].