Metoda obserwacyjna – sposób prowadzenia badań, w którym obserwacja odgrywa istotną rolę i którego stosowanie nie pociąga za sobą zmian w środowisku lokalnym (w odróżnieniu od metody eksperymentalnej). Jest celowym poszukiwaniem faktów, celową czynnością poznawania za pomocą zmysłów.
Stanowiąca jej część obserwacja naukowa to proces uważnego i celowego spostrzegania; rezultatem obserwacji naukowej są spostrzeżenia naukowe. Wartość poznawcza metody obserwacyjnej polega na opisie zjawisk, od którego często zaczynają się badania naukowe.
Jest najstarszą metodą roboczą pracy naukowej, a jej elementy występują w wielu innych metodach.
Należyte przygotowanie do obserwacji wymaga określenia punktów widzenia i kwestii, na które można odpowiedzieć dzięki obserwacji; tworzą one schemat obserwacyjny lub przewodnik obserwacyjny. Podczas obserwacji znajduje się potwierdzenie lub zaprzeczenie hipotez postawionych w przewodniku[1].
- ↑ Józef Pieter: Ogólna metodologia pracy naukowej. Wrocław: Ossolineum, 1967.