Poziom diagnostyczny gleby

Poziom diagnostyczny gleby – poziom glebowy o ściśle zdefiniowanych cechach, które są ilościowe i mierzalne.

Podobnie jak poziom genetyczny gleby jest to mniej więcej równoległa do powierzchni ziemi część profilu glebowego odróżniająca się różnymi cechami od sąsiednich poziomów. Poziomy genetyczne definiuje się jednak (subiektywnie, lecz wykorzystując mierzalne cechy i nabyte doświadczenie — dość dokładnie i porównywalnie) na podstawie występujących w nich procesów glebotwórczych, a poziomy diagnostyczne wydziela się na podstawie dokładnie zdefiniowanych, mierzalnych (w terenie lub laboratorium) i możliwych do przedstawienia liczbowo, cech morfologicznych i właściwości fizycznych i chemicznych. Najczęściej jest to kryterium miąższości, barwy, uziarnienia, zawartości materii organicznej, pH, nasycenia kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi itp.^[1][2]

Poziom glebowy, w którym zachodzi dany proces (np. proces brunatnienia) będzie traktowany jako poziom genetyczny, lecz jeżeli nie spełnia on wszystkich ilościowych cech poziomu kambik, nie może być traktowany jako poziom diagnostyczny gleb brunatnoziemnych. Sytuacja taka zachodzi najczęściej w początkowej fazie formowania, gdzie już dominujący proces jest rozpoznawalny, lecz nie przekształcił on jeszcze wystarczająco gleby by materiał spełniał warunki poziomu kambik. Taka gleba wtedy mogłaby być zaliczona np. do gleb słabo ukształtowanych^[1].

Podejście genetyczne jest historycznie pierwsze, dopiero z czasem środowisko gleboznawców zaczęło się skłaniać ku cechom ilościowym. Podejście ilościowe jest od początku charakterystyczne dla systematyki USDA Soil Taxonomy. Z czasem zaczęto je stosować w systematyce WRB i systematykach narodowych. W Polsce poziomy diagnostyczne zaczęto stosować do wydzielania rzędów lub typów gleb od 1989 r. Oprócz ściśle zdefiniowanych poziomów diagnostycznych aktualnie wyróżnia się również materiały i właściwości diagnostyczne.