Program Zond

Program Zond (ros. Зонд, pl. Sonda) – nazwa, pod którą odbywały się loty w ramach dwóch różnych programów radzieckich bezzałogowych lotów kosmicznych.

• W latach 1963–1965 w kierunku Wenus, Marsa i Księżyca wysyłane były sondy kosmiczne typu 3MW^[1], które w przypadku udanego startu otrzymywały nazwę Zond. Miały one masę od 800 do 996 kg i konstrukcję analogiczną do późniejszych sond Wenera 2 i Wenera 3. Celem tego programu było skonstruowanie uniwersalnego typu sond kosmicznych przeznaczonych do badania Wenus i Marsa. Sondy wynoszone były przy użyciu rakiet nośnych typu Mołnia. Jedyną udaną misją był lot sondy Zond 3.

• W latach 1967–1970 pod nazwą Zond odbywały się próbne loty w kierunku Księżyca statków kosmicznych typu Sojuz 7K-Ł1. Miały one masę od 5140 do 5390 kg i dokonywały oblotu wokół Księżyca bez wchodzenia na jego orbitę, po czym powracały na Ziemię. Statki wynoszone były przy użyciu rakiet nośnych typu Proton. Wszystkie odbyte loty programu były bezzałogowe, planowano jednak wykonanie lotu z dwuosobową załogą. Po sukcesie amerykańskiego lotu Apollo 8 oraz z powodu nękających program awarii i katastrof zrezygnowano z przeprowadzenia lotu załogowego. Jedynymi w pełni udanymi lotami tego programu były misje Zond 7 i Zond 8.

Niektóre źródła^[2] nadają nieoficjalną nazwę Zond Ł1S testom statku Sojuz 7K-Ł1S (znanego także pod nazwą Sojuz 7K-Ł1A). Był on częścią radzieckiego programu mającego doprowadzić do lądowania człowieka na Księżycu. Sojuz 7K-Ł1S przeznaczony był do wejścia na orbitę wokółksiężycową i następnie do lotu powrotnego na Ziemię. Masa statku wynosiła około 6900 kg. Wszystkie próby startu zakończyły się katastrofami rakiet nośnych N1.