Proxima Centauri

Proxima Centauri

α Cen C
Proxima Centauri widziana przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Centaur
Rektascensja	14h 29m 42,945s[1]
Deklinacja	−62° 40′ 46,17″[1]
Paralaksa (π)	0,76850 ± 0,00020″[1]
Odległość	4,2441 ± 0,0011 ly 1,30124 ± 0,00034 pc
Wielkość obserwowana (pasmo V)	11,13m[2]
Ruch własny (RA)	−3781,306 ± 0,085 mas/rok[1]
Ruch własny (DEC)	769,77 ± 0,19 mas/rok[1]
Prędkość radialna	−22,40 ± 0,50 km/s[1]
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	czerwony karzeł
Typ widmowy	M5,5 Ve[1]
Masa	0,1221 ± 0,0022[3] M☉
Promień	0,1542 ± 0,0045[3] R☉
Metaliczność [Fe/H]	0,19[4]
Wielkość absolutna	15,60m[5]
Jasność	0,00155 ± 0,00002 L☉[4]
Okres obrotu	83,5 dnia[6]
Wiek	4,85 mld lat[7]
Temperatura	3042 ± 117 K[8]
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Alfa Centauri AB
Półoś wielka	13000 +700−400 au[3]
Okres orbitalny	550 +66−40 tys. lat[3]
Mimośród	0,50 +0,08−0,09[3]
Alternatywne oznaczenia
2MASS: J14294291-6240465 Katalog Gliesego: GJ 551 Katalog Hipparcosa: HIP 70890 V645 Centauri, LHS 49, Alfa Centauri C
Multimedia w Wikimedia Commons

Proxima Centauri (łac. proxima – najbliższa^[9]) – gwiazda typu czerwony karzeł, znajdująca się około 4,24 lat świetlnych (40 bilionów km) od Ziemi, w gwiazdozbiorze Centaura. Została odkryta w 1915 przez Roberta Innesa. Jest najbliższą Słońca gwiazdą, jednak jej blask jest zbyt słaby, aby można ją było dostrzec gołym okiem. Znajduje się w odległości ok. 0,205 roku świetlnego (13 000 au) od układu podwójnego Alfa Centauri i najprawdopodobniej stanowi razem z nim układ potrójny, mając okres orbitalny wynoszący 550 000 lat^[3].

Dzięki niewielkiej odległości tej gwiazdy od Ziemi udało się bezpośrednio zmierzyć jej rozmiar kątowy i na tej podstawie określić jej średnicę na około 1/7 średnicy Słońca. Ponieważ jej masa wynosi około 1/8 masy Słońca, jej średnia gęstość jest około 40 razy większa niż gęstość Słońca. Proxima Centauri jest gwiazdą rozbłyskową i choć jej średnia jasność jest bardzo niewielka, może się gwałtownie zwiększać w wyniku aktywności magnetycznej^[10]. Pole magnetyczne tej gwiazdy powstaje w wyniku konwekcji w obrębie gwiazdy, a wywoływane przez nie rozbłyski w zakresie promieniowania rentgenowskiego dorównują jasnością tym wytwarzanym przez Słońce. Dzięki niewielkiej emisji energii i konwekcyjnemu mieszaniu paliwa jądrowego w całej swej objętości, Proxima Centauri może pozostać w ciągu głównym przez następne 4 biliony lat, czyli prawie 300 razy dłużej niż obecny wiek Wszechświata.

Dokładne pomiary prędkości radialnej pozwoliły na wykrycie w 2016 roku planety typu ziemskiego o nazwie Proxima Centauri b, krążącej w ekosferze wokół Proximy. Bardzo prawdopodobne jest istnienie mniejszej planety (Proxima Centauri d) na bardzo bliskiej orbicie, możliwe jest też istnienie planety Proxima Centauri c na dalszej orbicie^[11][12][13]. Obserwacje przy użyciu dokładniejszych urządzeń pomiarowych, takich jak Teleskop Kosmiczny Jamesa Webba, zapewne pozwolą na scharakteryzowanie tych planet. Ponieważ Proxima Centauri jest czerwonym karłem i gwiazdą rozbłyskową, kwestia możliwości istnienia życia na planecie krążącej wokół niej jest dyskusyjna. Niezależnie od tego z powodu swojej bliskości była ona proponowana jako cel lotu międzygwiezdnego.