Sceptycyzm naukowy

Sceptycyzm naukowy to podejście polegające na kwestionowaniu twierdzeń bez dowodów empirycznych. W praktyce termin ten najczęściej odnosi się do badania twierdzeń i teorii, które wydają się wykraczać poza główny nurt nauki, a nie do standardowych wyzwań naukowców. Sceptycyzm naukowy różni się od sceptycyzmu filozoficznego, który neguje ludzką zdolność poznawania świata, oraz sceptycyzmu metodologicznego, który jest systematycznym procesem kwestionowania przekonań^[1][2].

Ruch sceptyczny to współczesny ruch społeczny oparty na idei sceptycyzmu naukowego. Celem ruchu jest zbadanie twierdzeń na tematy marginalne i ocena ich poparcia w badaniach empirycznych i czy są powtarzalne, zgodnie z normami metodologicznymi, które dążą do „poszerzania uwierzytelnionej wiedzy”. Ruch ma na celu zbadanie twierdzeń dotyczących tematów pobocznych i ustalenie, czy są one poparte badaniami empirycznymi i czy są powtarzalne, jako część normy metodologicznej dążącej do „rozszerzenia certyfikowanej wiedzy”^[3].

Korzenie ruchu sceptycznego sięgają co najmniej XIX wieku, kiedy to zaczęto publicznie kwestionować bezkrytyczną akceptację stwierdzeń o spirytyzmie, przesądach i pseudonauce^[4][5]. Publikacje, takie jak holenderski Vereniging tegen de Kwakzalverij (1881), zajmowały się również szarlatanerią medyczną. Wzorem belgijskiej organizacji Comité Para, Amerykanie Paul Kurtz i Marcello Truzzi w 1976 roku w Amherst w stanie Nowy Jork założyli Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal (CSICOP), obecnie znany jako Committee for Skeptical Inquiry (CSI), która zainspirowała tworzenie podobnych grup na całym świecie^[6]. W Polsce organizacją zrzeszającą sceptyków naukowych jest Klub Sceptyków Polskich^[7].