Spektrum autyzmu

Tęczowy symbol nieskończoności odzwierciedla różnorodność spektrum autyzmu[1]

Spektrum autyzmu – szereg cech neurorozwojowych charakteryzujących się na ogół:

  • trudnościami w inicjowaniu i utrzymywaniu relacji oraz komunikacji społecznej,
  • powtarzalnym i nieelastycznym zachowaniem,
  • intensywnymi zainteresowaniami,
  • nietypowymi reakcjami na bodźce sensoryczne.

Powszechnie określa się je jako autyzm lub, w kontekście profesjonalnej diagnozy, jako zaburzenie ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorderASD)[2][3][4], jednak ten ostatni termin pozostaje kontrowersyjny wśród rzeczników i badaczy neuroróżnorodności oraz wielu osób autystycznych, ze względu na użycie słowa zaburzenie i z powodu wątpliwości co do jego użyteczności poza kontekstem diagnostycznym[5][6]. Pierwsze oznaki rozwoju w spektrum autyzmu można zaobserwować we wczesnym dzieciństwie, choć nadal zdarza się, że osoba w rozwoju w spektrum autyzmu jest diagnozowana później lub dopiero w dorosłości[7], pod wpływem rosnących wymagań społecznych. U części osób z ASD mogą występować także niepełnosprawności w zakresie funkcjonowania intelektualnego lub umiejętności językowych[8]. Do niedawna w diagnozie spektrum wyróżniano: autyzm dziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera, dziecięce zaburzenia dezintegracyjne i całościowe zaburzenie rozwoju[2][3][4][9][10][11]. Wraz z wejściem w życie ICD-11 nie rozróżnia się dłużej tak zwanych rodzajów autyzmu, można postawić tylko diagnozę zaburzenia ze spektrum autyzmu (6A02).

W spektrum autyzmu znajduje się około 1% światowej populacji[12]. W Europie liczbę takich osób szacuje się na 5 milionów[12].

Przeciwieństwem autyzmu jest neurotypowość.

  1. The Autism Puzzle Piece: A symbol that’s going to stay or go? [online], The Art of Autism [dostęp 2022-02-28] (ang.).
  2. a b American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, wyd. 5, Arlington, VA: American Psychiatric Association, 2013, s. 50–59, ISBN 978-0-89042-554-1, OCLC 830807378.
  3. a b 6A02 Autism spectrum disorder [online], ICD-11 – mortality and morbidity statistics, kwiecień 2019.
  4. a b Autism spectrum disorder [online], ICD-11 (foundation) [dostęp 2019-08-07].
  5. Patrick Dwyer, Jacalyn G Ryan, Zachary J Williams, Dena L Gassner. First Do No Harm: Suggestions Regarding Respectful Autism Language. „Pediatrics”. 149 (Supplement 4), 1 kwietnia 2022. American Academy of Pediatrics (AAP). DOI: 10.1542/peds.2020-049437n. ISSN 0031-4005. (ang.). 
  6. Kristen Bottema-Beutel, Steven K. Kapp, Jessica Nina Lester, Noah J. Sasson i inni. Avoiding Ableist Language: Suggestions for Autism Researchers. „Autism in Adulthood”. 3, s. 18–29, 2021. DOI: 10.1089/aut.2020.0014. (ang.). 
  7. CDC, Basics About Autism Spectrum Disorder (ASD) | NCBDDD | CDC [online], Centers for Disease Control and Prevention, 9 grudnia 2022 [dostęp 2023-08-28] (ang.).
  8. ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics [online], icd.who.int [dostęp 2023-08-28].
  9. 6A02.0 Autism spectrum disorder without disorder of intellectual development and with mild or no impairment of functional language [online], ICD-11 – mortality and morbidity statistics, kwiecień 2019.
  10. Autism spectrum disorder without disorder of intellectual development and with mild or no impairment of functional language [online], ICD-11 (foundation) [dostęp 2019-08-07].
  11. Childhood disintegrative disorder [online], ICD-11 (foundation) [dostęp 2019-08-07].
  12. a b Droga do otwarcia rynku pracy w Polsce dla osób autystycznych, Polski Instytut Ekonomiczny, s. 7

Spektrum autyzmu

Dodaje.pl - Ogłoszenia lokalne