Sperma

Sperma, nasienie – płynna wydzielina, na którą składają się produkty jąder, pęcherzyków nasiennych, najądrzy, gruczołów opuszkowo-cewkowych oraz gruczołu krokowego. Jest wyrzucana przez cewkę moczową podczas ejakulacji (wytrysku). Ma barwę bliską kolorowi mleka. Normalny ejakulat ma odczyn słabo zasadowy (u człowieka pH 7,2), umożliwia to ruchliwość plemnikom, które w środowisku kwaśnym (takim jak występujące w pochwie) byłyby nieruchliwe. Dokładna wartość pH u samców różnych zwierząt jest podobna, jednak gatunkowo zmienna; przykładowo u psów jest to 6,6–6,8 pH, u knura 7,2–7,9 pH^[1]. Skład chemiczny spermy zależy w pewnym stopniu od odżywiania.

W spermie znajdują się gamety męskie – plemniki, które wprowadzone do pochwy podczas stosunku płciowego mogą doprowadzić do zapłodnienia.

Dzięki zdolności do aktywnego ruchu plemniki dążą do jajowodu i tam łączą się z komórką jajową. Tylko jeden plemnik może to uczynić, gdyż komórka jajowa po wniknięciu do niej plemnika wytwarza osłonkę zapobiegającą polispermii. Ilość spermy wyrzucana przez ludzki organizm w trakcie jednej ejakulacji to z reguły około 4 do 6 mililitrów. W jednej porcji spermy może znajdować się do 500 milionów plemników.

W skład spermy wchodzą takie związki jak: putrescyna, spermina, spermidyna i kadaweryna (odpowiedzialne za zapach i smak spermy), witamina C, prostaglandyny, lipidy, aminokwasy, enzymy, hormony steroidowe, witamina B₁₂, fruktoza, cholesterol, mocznik, cynk, potas, wapń, magnez, selen.