Ssawki

Zobacz multimedia związane z tematem: Ssawki

Ssawki, haustoria (l. poj. haustorium) – odgałęzienia strzępek pasożytniczych grzybów lub drobne korzenie boczne roślin pasożytniczych, wrastające w ciało organizmu żywicielskiego i pobierające z niego substancje pokarmowe^[1]. Ssawki pasożytów łodygowych przenikają przez warstwę korową i miękiszową łodygi żywiciela, a po dotarciu do tkanki przewodzącej następuje wykształcenie elementów przewodzących i połączanie systemów przewodzących żywiciela i pasożyta. Pasożyty korzeniowe łączą się ssawkami z systemem przewodzącym rośliny żywicielskiej po wrośnięciu w jej korzenie^[2]. Rozwój ssawek związany jest z odbieraniem sygnałów chemicznych od rośliny żywicielskiej oraz zmiany potencjału redoks^[3]. Stwierdzono, że rozwój haustoriów roślin pasożytniczych może być hamowany przez arbuskularne grzyby mikoryzowe^[4].

Ssawki grzybów po wrośnięciu do komórek żywiciela kończą wzrost, różniąc się tym od innych infekcyjnych strzępek wewnątrzkomórkowych kontynuujących wzrost i przenikających tkanki i komórki gospodarza^[5]. Ssawki wewnątrz komórek żywicielskich w celu zwiększenia powierzchni absorbującej zwykle pęcznieją tworząc buławkowate lub kuliste zakończenie strzępki, ewentualnie się rozgałęziają^[6]. Ssawki mączniakowców i rdzowców po dostaniu się do komórki (przebiciu ściany komórkowej) otaczane są przez błonę komórkową rośliny tworzącą tzw. błonę zewnątrzssawkową. Jest ona zwykle grubsza niż w pozostałych miejscach komórki. Ze względu na zmiany w niej zachodzące uznawana jest za element składowy ssawki. Pomiędzy powierzchnią ściany ssawki i błony komórki roślinnej występuje cienka warstwa płynna lub żelowa nazywana pochwą. W przypadku wroślikowców ssawki otoczone są częściowo lub całkowicie przez ścianę komórkową gospodarza tworzącą tzw. otoczkę. W reakcji na wnikanie strzępki grzyba do komórki w początkowej fazie tego procesu, w miejscu kontaktu, między ścianą komórkową komórki roślinnej a jej błoną powstaje brodawka (papilla). Zgrubienie to jest przebijane przez strzępkę grzyba i z czasem tworzy szyjkę (kołnierz) u nasady ssawki. Powiększona brodawka może otoczyć ssawkę i doprowadzić do jej zamarcia^[5].