bóg jeziora Tritonis w Libii | |
Herakles i Tryton, malowidło na attyckim kyliksie czarnofigurowym, VI wiek p.n.e., Muzeum Brytyjskie, Londyn | |
Występowanie | |
---|---|
Atrybuty |
trójząb, wielka muszla |
Teren kultu | |
Rodzina | |
Ojciec | |
Matka | |
Dzieci |
Tryton (także Triton; gr. Τρίτων Trítōn, łac. Triton) – w mitologii greckiej bóg morski.
Według jednej z wersji był bogiem jeziora Tritonis w Libii[1][2]. Uchodził za syna boga Posejdona i bogini Amfitryty oraz za brata nimfy Rode, a także za ojca Tritei, Trytonid, trytonów i Pallas[2][3][4][5][6][7]. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.
Pojawia się w mitach o Heraklesie, Argonautach i Misenosie.
W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z trójzębem i wielką muszlą[6][8]. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak centaurów i ichtiocentaurów), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i hippokampów; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)[2]. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).
Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim malarstwie wazowym i mozaikach (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)[6].
Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów)[2][8].
Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – Tryton[6][9].
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Z. Kubiak
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie P. Grimal
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Z. Kubiak 2
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie theoi.com 1
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie theoi.com 2
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie V. Zamarovský
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie theoi.com 3
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie M. Pietrzykowski
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Encyklopédia astronómie