Znad Wilii

Zobacz też: Radio „Znad Wilii”.

Znad Wilii – kwartalnik literacko-kulturalny^[1]. Polskie pismo na Litwie wydawane w Wilnie od 1989 roku^[2].

Niekomercyjne wydawnictwo, następca paryskiej „Kultury”^[3][4] jest pierwszym prywatnym wydawnictwem w dawnym ZSRR^[2] po zakończeniu II wojny światowej^[5]. Pierwszy numer ukazał się 24 grudnia 1989 roku^[6].

Od 1989 do 2000 roku pismo wydawane było jako dwutygodnik i tygodnik, a od 2000 roku jako kwartalnik, o objętości 160 stron formatu A5. Wydawcą jest Viešoji įstaiga „Znad Wilii” kultūros plėtros draugija – Stowarzyszenie Użyteczności Publicznej na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii”^[7], którego prezesem zarządu jest Romuald Mieczkowski^[8]. Redaktorem naczelnym i wydawcą od czasu powstania jest Romuald Mieczkowski^[2]. Misją kwartalnika jest kultywowanie dziedzictwa historycznego i kulturalnego w duchu Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pismo „Znad Wilii”, w okresie transformacji systemowej, przyczyniło się w dziele budowania pozytywnej tożsamości Polaków Wileńszczyzny^[9]. Na 30-lecie kwartalnika w 2019 ambasador Litwy w Polsce Eduardas Borisovas zaznaczył, że „Znad Wilii można nazwać kroniką relacji litewsko-polskich, upamiętniającą najważniejsze wydarzenia w życiu obu krajów”^[10].

W 2020 roku do grona stałych współpracowników pisma należeli m.in. związani ze środowiskiem kwartalnika „Znad Wilii”:^[11] Leonard Drożdżewicz (Sokółka)^[12], Birutė Jonuškaitė (Wilno), Mieczysław Jackiewicz (Olsztyn), Maciej Mieczkowski (Berlin, Niemcy), Tomasz Otocki (Warszawa), Józef Puciłowski (Oborniki Śląskie)^[13], Władysław Zajewski (Gdańsk), Stanisław Zawodnik (Genewa)^[14] oraz Tomasz Snarski (Gdańsk)^[15].

Kwartalnik „Znad Wilii” został zaliczony do tytułów prasowych wysokiej jakości przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2021^[16].

Festiwal Wilno w Gdańsku 2024 | Vilnius Gdanske 2024 pod hasłem "Między Neris a Motławą" umieścił w programie jubileusz 35-lecia kwartalnika „Znad Wilii” wraz z prezentacją jubileuszowego nr. 100. wydania.^[17]