Back Океаниа AB Oseania ACE Океание ADY Oseanië AF Ozeanien ALS ኦሺያኒያ AM Oceanía AN Gārsecglond ANG ओशीनिया ANP أوقيانوسيا Arabic
| |||||||||||||||
.svg)
Okeanija je ime koje se koristi za nekoliko grupa ostrva koja se nalaze u Tihom okeanu. Termin Okeanija smislio je francuski istraživač Žil Dimon d'Irvil.[1] Grupe ostrva se grubo mogu podeliti na: Polineziju (uključuje Novi Zeland), Melaneziju (uključuje Novu Gvineju), Mikroneziju i Australiju (sa Tasmanijom i drugim okolnim ostrvima). Australija se najčešće izdvaja kao zaseban kontinent i tada se ova geografska celina naziva Australija i Okeanija.[2] U Okeaniju se ponekad svrstava i Malajski arhipelag. Okeanija se prostire preko ogromne oblasti Tihog okeana ili Pacifika i sastoji se od „velikog ostrva” Australije (koja je kontinent za sebe), Novog Zelanda, Papue Nove Gvineje i hiljada malih pacifičkih ostrva. Prostirući se na istočnoj i zapadnoj hemisferi, Australija i Okeanija pokriva površinu od 8,525,989 square kilometres (3,291,903 sq mi) i ima populaciju od oko 40 miliona. Smeštena na jugoistoku Azijsko-Pacifičkog regiona, Okeanija je najmanja kontinentalna grupacija u pogledu kopnene površine i druga najmanja po veličini populacije nakon Antarktika.
Veliki deo Australije čine žarke, suve pustinje i travnate nizije koje se nazivaju autbek ili zabačene oblasti. Najveći broj ljudi živi u manjim i većim gradovima u blizini obala, naročito južne obale. Nasuprot tome, Papua Nova Gvineja je zemlja visokih planina i gustih prašuma. Mnoga domorodačka plemena žive u planinskim dolinama tako izdvojeno da su tek nedavno došla u vezu sa spoljnim svetom. Novi Zeland se sastoji od dva ostrva, severnog, koje je toplo i vulkansko, i južnog, na kome je svežije i ima planina i šuma. Travnate nizije su plodne i pogodne za poljoprivredu. Zbog udaljenosti Novog Zelanda, kao i Papue Nove Gvineje i Australije, na tom prostoru žive životinje koje se ne sreću nigde na svetu. Pacifička ostrva su proizvod vulkana koji su bili aktivni ispod površine okeana. Neka ostrva, na primer Havaji, još imaju aktivne vulkane. Ostrva su grupisana u države. Neke su nezavisne, a neka su, kao Nova Kaledonija, kolonije evropskih zemalja ili SAD. Mnoga pacifička ostrva veoma su lepa, s bujnim rastinjem i toplom klimom. Turisti ih stoga rado posećuju, a zbog obilja plodne zemlje pogodna su za uzgajanje useva.
Ostrva na geografskim ekstremima Okeanije su Boninska ostrva, politički integralni deo Japana; Havaji, država Sjedinjenih Država; ostrvo Kliperton i posedu Francuske; ostrva Huan Fernandez koja pripadaju Čileu; Kambelova ostrva koja pripadaju Novom Zelandu; i Kokosova Ostrva koja su deo Australije. Okeanija ima raznovrsnu mešavinu ekonomija od visoko razvijenih i globalno konkurentnih finansijskih tržišta Australije i Novog Zelanda, koje se visoko rangiraju u pogledu kvaliteta života i indeksa ljudskog razvoja,[3][4] do znatno manje razvijenih ekonomija zemalja kao što su Kiribati i Tuvalu,[5] dok su isto tako obuhvaćene ekonomije srednje veličine pacifičkih ostrva kao što su Palau, Fidži i Tonga.[6] Najveća i najnaseljenija zemlja Okeanije je Australija, pri čemu je Sidnej najveći grad Okeanije i Australije.[7]
Prvi naseljenici Australije, Nove Gvineje, i velikih ostrva su pristigli pre oko 50.000 i 30.000 godina. Okeaniju su počeli da istražuju Evropljani od 16. veka. Portugalski navigatori su između 1512. i 1526. dosegli do Tanimbarskih ostrva, dela Karolinskih ostrva i zapadne Papua Nove Gvineje. Na njegovom prvom putovanju u 18. veku, Džejms Kuk, koji je kasnije osnovao Havajska ostrva, otišao je na Tahite i sledio je istočnu obalu Australije po prvi put. Pacifički front je bio veoma aktivan tokom Drugog svetskog rata, uglavnom između Sjedinjenih Država i njihovog saveznika Australije, i Japana.[8]
Prispeće evropskih naseljenika je dovelo do znatne promene socijalnog i političkog pejzaža Okeanije. U bližoj prošlosti je bilo puno rasprava o nacionalnim zastavama i želji dela Okeanaca da pokažu svoj prepoznatljiv i individualistički identitet.[9] Kamena umetnost australijskih Aboridžina je najduža kontinuirano praktikovana umetnička tradicija na svetu.[10] Pankak Džaja na Papui se obično smatra najvišim vrhom u Okeaniji.[11] Većina zemalja Okeanije ima parlamentarni predstavničko demokratski višepartijski sistem, a turizam je najvažniji izvor prihoda nacija Tihookeanskih ostrva.[12]
- ↑ Douglas & Ballard (2008) Foreign bodies: Oceania and the science of race 1750–1940
- ↑ BSЭ, statья «Okeaniя».
- ↑ „Australia: World Audit Democracy Profile”. WorldAudit.org. Arhivirano iz originala na datum 13. 12. 2007. Pristupljeno 5. 1. 2008.
- ↑ „Rankings on Economic Freedom”. The Heritage Foundation. 2016. Arhivirano iz originala na datum 16. 09. 2017. Pristupljeno 30. 11. 2016.
- ↑ „Kiribati: 2011 Article IV Consultation-Staff Report, Informational Annexes, Debt Sustainability Analysis, Public Information Notice on the Executive Board Discussion, and Statement by the Executive Director for Kiribati”. International Monetary Fund Country Report No. 11/113. 24. 5. 2011.. Pristupljeno 10. 9. 2011.
- ↑ „2011 Human Development Report: Pacific Islands’ progress jeopardized by inequalities and environmental threats”. Arhivirano iz originala na datum 21. 12. 2017. Pristupljeno 21. 02. 2018.
- ↑ „Archived copy”. Arhivirano iz originala na datum 20. 8. 2003.. Pristupljeno 30. 8. 2010.
- ↑ „Secret Instructions to Captain Cook, 30 June 1768”. National Archives of Australia. Pristupljeno 3. 9. 2011.
- ↑ Dimensions of Australian Society, Ian McAllister –. 1994. ISBN [[Special:BookSources/{{{2}}}|{{{2}}}]] Uneseni ISBN nije važeći.. pp. 333
- ↑ "Oceanic art", The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition 2006.
- ↑ MacKay (1864, 1885) Elements of Modern Geography. str. 283
- ↑ Drage, Jean (1994). New Politics in the South pacific. Institute of Pacific Studies, University of the South Pacific. str. 162. ISBN 9789820201156. Pristupljeno 11. 4. 2010.