Tetekuwanga

Tetekuwanga
Mwainisho na taarifa za nje
Kundi Maalumu	Infectious diseases, pediatrics
ICD-10	B01.
ICD-9	052
DiseasesDB	29118
MedlinePlus	001592
eMedicine	ped/2385 derm/74, emerg/367
MeSH	C02.256.466.175

Tetekuwanga, tetewanga au tetemaji (kwa Kiingereza chickenpox, kitaalamu varicella) ni ugonjwa wa kuambukiza sana unaosababishwa na maambukizo ya kimsingi ya virusi vya varisela zosta (VZV).^[1] Kwa kawaida huanza kwa vipele vya lengelenge kwenye ngozi, hasa mwilini na kichwani wala si pembeni, na hugeuka kuwa makovu mabichi, yanayowasha, ambayo aghalabu hupona bila kuacha mabaka.

Tetekuwanga huenea kwa urahisi kwa njia ya ukohozi au kwenda chafya au kuingiliana moja kwa moja na watu wanaougua walio na vipele vinavyovuja. Baada ya maambukizi ya mwanzo, kwa kawaida, kinga ya kudumu maisha hujengeka dhidi ya matukio ya baadaye ya uambukizwaji tetekuwanga.

Tetekuwanga ni nadra kuua, ingawa kwa ujumla huwa kali zaidi kwa watu wazima wa kiume kuliko wanawake ama watoto. Wanawake wajawazito na wale wenye mfumo wa kingamaradhi uliopunguka huwa katika hatari zaidi ya kutatizika pakubwa.

Tetekuwanga kwa sasa inaaminika kuwa sababu ya theluthi moja ya matukio ya kiharusi kwa watoto.^[2] Tatizo la kawaida zaidi kutokana na matukio ya tetekuwanga ya baadaye ni vipele, vinavyosababishwa na muathiriko mpya wa virusi vya varisela zosta baada ya miongo tokea matukio ya awali ya tetekuwanga.

Tetekuwanga imeonekana pia katika viumbehai wengine, wakiwa pamoja na tumbili^[3] na masokwe.^[4]

1. ↑ Wood MJ (2000). "History of Varicella Zoster Virus". Herpes. 7 (3): 60–65. PMID 11867004. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
2. ↑ http://stroke.ahajournals.org/cgi/content/abstract/32/6/1257
3. ↑ Cohen JI, Moskal T, Shapiro M, Purcell RH (1996). "Varicella in Chimpanzees". Journal of Medical Virology. 50 (4): 289–92. doi:10.1002/(SICI)1096-9071(199612)50:4<289::AID-JMV2>3.0.CO;2-4. PMID 8950684. {{cite journal}}: |access-date= requires |url= (help); Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
4. ↑ Myers MG, Kramer LW, Stanberry LR (1987). "Varicella in a gorilla". Journal of Medical Virology. 23 (4): 317–22. doi:10.1002/jmv.1890230403. PMID 2826674. {{cite journal}}: |access-date= requires |url= (help); Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)