Pagtataya

Ang pagtataya (Ingles: forecasting) ay isang proseso ng paggawa ng prediksyon sa hinaharap batay sa datos ng nakaraan at kasalukuyan at pinakakaraniwan sa pagsusuri ng mga pagtakbo o trend. Maari ang karaniwang halimbawa ay ang pagtatantiya ng ilang baryante ng interes sa ilang hinaharap na petsa. Kapareho ito ng prediksyon, subalit mas pangkalahatang katawagan ito. Maaring tumukoy ang parehong katawagan sa pormal na kaparaanang pang-estadistika na gumagamit ng datos na serye ng oras (time-series), transbersales (cross-sectional) o longitudinal, o alternatiba sa mas di-gaanong pormal na kaparaanang mapanghusga. Maaring magkakaiba ang paggamit sa pagitan ng mga saklaw ng paglalapat: halimbawa, sa hidrolohiya, nakareserba minsan ang mga katawagang "pagtaya" at "pagatataya" para sa mga tantya ng mga halaga sa ilang partikular na panahon sa hinaharap, habang ang ginagamit ang katawagang "prediksyon" para sa mas pangkalahatang mga tantya, tulad ng ilang beses ng baha na mangyayari sa loob ng isang mahabang panahon.

Sentral sa pagtataya ang panganib at kawalan ng katiyakan; tinuturing ito sa pangkalahatan bilang mabuting kasanayan upang ipahiwatig ang antas ng kawalan ng katiyakan na ikakabit sa pagtaya. Sa anumang kaso, kailangang naisapanahon ang datos upang maging tumpak ang pagtaya hangga't maaari. Sa ilang mga kaso, ang datos na ginagamit upang hulaan ang baryante ng interes ay ang pagtaya mismo.^[1]

1. ↑ French, Jordan (2017). "The time traveller's CAPM". Investment Analysts Journal. 46 (2): 81–96. doi:10.1080/10293523.2016.1255469.