Back Swart Dood AF Schwarzer Tod ALS Peste negra AN الموت الأسود Arabic الموت الاسود ARZ Peste negro AST Qara ölüm AZ قارا اؤلوم AZB Ҡара үлем BA Чорная смерць BE

Salot na Itim

Larawang-guhit ng Salot na Itim mula sa Bibliyang Toggenburg (1411)

Ang Salot na Itim (Kastila: Peste Negra, Ingles: Black Death) ay isa sa pinakamalubhang pandemya sa kasaysayan ng tao, na sinasanhi ng bakteryang Yersinia pestis na dinadala ng mga pulgas ng oriental na daga.[1],

Nakikilala ang Salot na Itim, sang-ayon sa mga salaysay, sa pamamagitan ng mga bubas (pamamaga sa gangliyo linpatiko), katulad ng nangyari noong ika-19 na siglo sa Asyanong bubonikong salot. Pinalagay ng mga siyentipiko at mga dalubhasa sa kasaysayan noong unang bahagi ng ika-20 siglo na ang Salot na Itim ay pagsiklab ng kaparehong sakit, na sanhi ng Yersinia pestis at kinalat sa pamamagitan ng pulgas sa tulong ng ibang mga hayop tulad ng itim na daga (Rattus Rattus). Bagaman, pinag-alinlangan kamakailan lamang ng ilang mga siyentipiko at mga dalubhasa sa kasaysayan ang palagay na ito,[2] at may mga ilang mananaliksik na naniniwalang isang balinguyngoy na lagnat ang sakit batay sa pang-epidemiyolohika paliwanag ng makasaysayang mga tala ng pagkalat ng sakit.[3][4] Bagaman, mas maihahambing ang pinakamalapit na dahilan ng pang-klinikang anyo ng sakit sa bubonikong salot.[5]

Tinatayang nasa 75 milyong katao ang kabuuang bilang ng mga namatay sa pandemyang ito,[6] at tinatayang nasa 25–50 milyon nito ang nangyari sa Europa.[7][8] Tinatayang nakapatay ang Salot na Itim ng mula 30% hanggang 60% ng populasyon ng Europa.[9][10][11] Maaaring nabawasan ang populasyon ng Daigdig sa mga 350 at 375 milyon noong 1400.[12]

  1. ↑ "Researchers sound the alarm: the multidrug resistance of the plague bacillus could spread". Pasteur.fr. Nakuha noong 2008-11-03.
  2. ↑ Kelly, John (2005). The Great Mortality, An Intimate History of the Black Death, the Most Devastating Plague of All Time. HarperCollins Publisher Inc., New York, NY. ISBN 0-06-000692-7. Page 295.
  3. ↑ Lavelle, Peter. "On the trail of the Black Death". News in Science. ABC Television. Nakuha noong 2008-12-29.
  4. ↑ Jo Revill. "Black Death blamed on man, not rats | UK news | The Observer". The Observer. Nakuha noong 2008-11-03.
  5. ↑ A Journal of the plague year. Daniel Defoe. W. W. Norton & Company (January 1992)ISBN 0393961885 # ISBN 978-0393961881
  6. ↑ "Death on the doorstep". Wellcome Trust. Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-10-03. Nakuha noong 2008-11-03.
  7. ↑ "Plague, Plague Information, Black Death Facts, News, Photos National Geographic". Science.nationalgeographic.com. Inarkibo mula sa orihinal noong 2007-11-28. Nakuha noong 2008-11-03.
  8. ↑ Øivind Larsen. "DNMS.NO : Michael : 2005 : 03/2005 : Book review: Black Death and hard facts". Dnms.no. Nakuha noong 2008-11-03.
  9. ↑ Stéphane Barry at Norbert Gualde, sa L'Histoire n° 310, Hunyo 2006, pp.45–46, sinasabing "sa pagitan ng 33% hanggang 66%"; Robert Gottfried (1983). "Black Death" sa Dictionary of the Middle Ages, bolyum 2, pp.257–67, sinasabing "sa pagitan ng 25 at 45 porsiyento".
  10. ↑ "The Black Death". History.boisestate.edu. Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-08-25. Nakuha noong 2008-11-03.
  11. ↑ "Plague and Public Health in Renaissance Europe". University of Virginia. Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-02-12. Nakuha noong 2009-03-19.
  12. ↑ "Historical Estimates of World Population". Census.gov. Nakuha noong 2008-11-03.

Salot na Itim

Dodaje.pl - Ogłoszenia lokalne