Amonyum nitrat

Amonyum nitrat

Adlandırmalar
IUPAC adı Amonyum nitrat
Tanımlayıcılar
CAS numarası	6484-52-2
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
ChEBI	CHEBI:63038
ChEMBL	ChEMBL1500032
ChemSpider	21511
ECHA InfoCard	100.026.680
EC Numarası	229-347-8
PubChem CID	22985
RTECS numarası	BR9050000
UNII	T8YA51M7Y6
UN numarası	0222 – > %0.2 yanıcı maddelerle 1942 – ≤ %0.2 yanıcı maddelerle 2067 – gübreler 2426 – sıvı
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID2029668
InChI InChI=1S/NO3.H3N/c2-1(3)4;/h;1H3/q-1;/p+1  Key: DVARTQFDIMZBAA-UHFFFAOYSA-O  InChI=1/NO3.H3N/c2-1(3)4;/h;1H3/q-1;/p+1 Key: DVARTQFDIMZBAA-IKLDFBCSAH
SMILES [O-][N+]([O-])=O.[NH4+]
Özellikler
Molekül formülü	NH4NO3
Molekül kütlesi	80,043 g/mol
Görünüm	renksiz
Yoğunluk	1,725 g/cm3 (20 °C)
Erime noktası	169,6 °C (337,3 °F; 442,8 K)
Kaynama noktası	210 °C (410 °F; 483 K) bozunur
Çözünürlük (su içinde)	Endotermik 118 g/100 ml (0 °C) 150 g/100 ml (20 °C) 297 g/100 ml (40 °C) 410 g/100 ml (60 °C) 576 g/100 ml (80 °C) 1024 g/100 ml (100 °C)[1]
Manyetik alınganlık (χ)	-33,6•10−6 cm3/mol
Yapı
Kristal yapı	trigonal
Patlayıcı verileri
Şok duyarlılığı	çok düşük
Sürtünme duyarlılığı	çok düşük
Patlama hızı	2500 m/s
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler	Patlayıcı, Oksitleyici
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	Tehlike
Tehlike ifadeleri	H201, H271, H319
Önlem ifadeleri	P220, P221, P264, P271, P280, P372
NFPA 704 (yangın karosu)	1 0 3 OX
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	2085–5300 mg/kg (oral, sıçan ve fareler)[2]
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar	Amonyum nitrit
Diğer katyonlar	Sodyum nitrat Potasyum nitrat Hidroksilamonyum nitrat
Benzeyen bileşikler	Amonyum perklorat
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Amonyum nitrat, amonyum ve nitrat iyonlarından oluşan, NH₄NO₃ formülüne sahip yüksek patlayıcı bir kimyasal bileşiktir. Higroskopik özellikte ve beyaz kristal bir katı olarak hidrat oluşturmasa da suda çok çözünür. Ağırlıklı olarak, tarımda yüksek azotlu gübre olarak kullanılmaktadır.^[3] 2017 yılında küresel üretimi 21.6 milyon ton olarak tahmin edildi.

Diğer önemli kullanımı, madencilik, taş ocakçılığı ve inşaat yapımında kullanılan patlayıcı madde karışımlarının bir bileşenidir. Kuzey Amerika'da kullanılan patlayıcıların % 80'ini oluşturan popüler bir endüstriyel patlayıcı olan ANFO'nun ana bileşenidir; benzer formülasyonlar, el yapımı patlayıcılarda kullanılmıştır.

Birçok ülke, kötüye kullanım potansiyeline ilişkin endişeler nedeniyle tüketici başvurularında kullanımını aşamalı olarak durdurmaktadır.^[4] Kaza ile oluşmuş amonyum nitrat patlamaları 20. yüzyılın başından beri binlerce insanın ölümüne sebep olmuştur.

1. ^ Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, 0-07-049439-8
2. ^ Martel, B.; Cassidy, K. (2004). Chemical Risk Analysis: A Practical Handbook. Butterworth–Heinemann. s. 362. ISBN 1-903996-65-1. 
3. ^ Karl-Heinz Zapp "Ammonium Compounds" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2012, Wiley-VCH, Weinheim. DOI:10.1002/14356007.a02_243
4. ^ Ammonium nitrate sold by ton as U.S. regulation is stymied. 28 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – The Dallas Morning News