Back Winterfylleþes Oferþrāwende ANG الثورة البلشفية Arabic الثوره البلشفيه ARZ Revolución d'Ochobre de 1917 AST Oktyabr inqilabı AZ اوکتوبر اینقیلابی AZB Октябрь революцияһы BA Кастрычніцкая рэвалюцыя BE Кастрычніцкі пераварот BE-X-OLD Октомврийска революция Bulgarian
| Büyük Ekim Sosyalist Devrimi Великая Октябрьская Социалистическая Революция | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rus Devrimi (1917) ve 1917-23 Devrimleri | |||||||||
 Kızıl Muhafızlar 1917'de Vulkan fabrikasında. | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Bolşevik Parti Petrograd Askeri Devrim Komitesi Sol SR Kızıl Muhafızlar |
 Rusya Geçici Hükûmeti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Vladimir Lenin Josef Stalin Nikolai Podvoisky Vladimir Ovseyenko Pavel Dibenko Sultan Galiyev |
Aleksandr Kerenskiy Pyotr Krasnov | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 10.000 kızıl denizci, 20.000 - 30.000 kızıl muhafız askeri, bilinmeyen sayıda işçi | 500-1.000 gönüllü asker, 1.000 kadın tabur askeri | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Birkaç yaralı Kızıl Muhafız askeri[1] | Hepsi esir edildi veya öldürüldü | ||||||||
Ekim Devrimi, Bolşevik Devrimi, Rus Devrimi veya Büyük Ekim Sosyalist Devrimi, 1917 ile 1923 yılları arasındaki daha geniş kapsamlı Rus Devrimi'nin bir parçası olarak, Vladimir Lenin liderliğindeki Bolşevikler tarafından gerçekleştirilen bir devrimdir. 1917'de Rusya'da yaşanan ikinci hükûmet değişikliği olarak 7 Kasım 1917 [E.U. 25 Ekim] tarihinde Petrograd'da (bugünkü Sankt-Peterburg) bir ayaklanma ile başladı. Bu olay, Rus İç Savaşı'nın fitilini ateşledi ve ilk aşaması büyük ölçüde can kaybı yaşanmadan tamamlandı.[2][3][4]
Ekim Devrimi, aynı yılın başlarında II. Nikolay'ın tahttan çekilmesine ve Rus Geçici Hükûmeti'nin kurulmasına yol açan Şubat Devrimi'ni takip etti ve ondan yararlandı. Geçici hükûmet, II. Nikolay’ın küçük kardeşi Büyük Dük Mihail’in tahta çıkmayı reddetmesi üzerine Aleksandr Kerenski liderliğinde iktidara geldi. Bu dönemde kentlerdeki işçiler, devrimcilerin geçici hükûmeti ve politikalarını eleştirdiği sovyetler (işçi konseyleri) kurmaya başladılar. Geçici hükûmet, I. Dünya Savaşı’na devam ettiği için halk arasında giderek daha fazla tepki topladı. Ayrıca, Temmuz Günleri’nde yüzlerce protestocunun öldürülmesi gibi baskıcı yöntemler kullandılar. Son olarak, 14 Eylül 1917 [E.U. 1 Eylül] Rus Cumhuriyeti’ni ilan etti.
1917'nin sonlarında Sosyalist Devrimci Parti tarafından yönetilen direktörlüğün hükûmeti kontrol etmesiyle olaylar iyice kızıştı. Aşırı solcu Bolşevikler, askeri ayaklanma çağrıları yapmaya başladı. 23 Ekim 1917 [E.U. 10 Ekim] tarihinde Lev Troçki liderliğindeki Petrograd Sovyeti, ayaklanmayı destekleme kararı aldı. 6 Kasım 1917 [E.U. 23 Ekim]'de hükûmet, devrimi engellemek amacıyla çok sayıda gazeteyi kapattı ve Petrograd şehrini ablukaya aldı; küçük çaplı silahlı çatışmalar çıktı. Ertesi gün, Bolşevik denizcilerden oluşan bir filonun limana girmesi ve on binlerce askerin Bolşevikleri desteklemek için ayaklanmasıyla geniş çaplı bir ayaklanma başladı. Devrimci Askerî Komite'ye bağlı Bolşevik Kızıl Muhafız güçleri, hükûmet binalarını işgal etmeye başladı. 8 Kasım 1917 [E.U. 26 Ekim] sabahının erken saatlerinde, Petrograd’daki Kışlık Saray ele geçirildi ve Geçici Hükümet devrildi.
Devrim herkes tarafından kabul edilmediği için ülke, 1922’nin sonlarına kadar süren Rus İç Savaşı’na sürüklendi ve bu savaş sonunda Sovyetler Birliği kuruldu. Sovyetler Birliği, devrimi ideolojilerinin zaferi ve işçi sınıfının kapitalizme karşı başarısı olarak gördü. Batılı Müttefikler ise iç savaşta Bolşeviklere karşı müdahale etti. Ekim Devrimi, dünya çapında komünist hareketleri etkiledi ve birçok kültürel esere ilham verdi. Sovyetler Birliği’nde Ekim Devrimi Günü, devletin kuruluşu nedeniyle resmî tatil olarak kutlandı ve birçok komünist parti, bu günü anmaya devam etti.
- ^ History.com Staff. "Russian Revolution." History.com, A&E Television Networks, 2009, www.history.com/topics/russian-revolution.
- ^ Shukman, Harold (5 Aralık 1994). The Blackwell Encyclopedia of the Russian Revolution. John Wiley & Sons. s. 343. ISBN 978-0-631-19525-2.
- ^ Bergman, Jay (2019). The French Revolutionary Tradition in Russian and Soviet Politics, Political Thought, and Culture. Oxford University Press. s. 224. ISBN 978-0-19-884270-5.
- ^ McMeekin, Sean (30 Mayıs 2017). The Russian Revolution: A New History. Basic. s. [sayfa belirt]. ISBN 978-0-465-09497-4.