Ekzotoksin

Ekzotoksin, bakteriler tarafından salgılanan bir çeşit toksindir.^[1] Bir ekzotoksin, hücreleri yok ederek veya normal hücresel metabolizmayı bozarak konakçıya zarar verebilir. Oldukça güçlüdürler ve konakçıya zararları büyük olabilir. Ekzotoksinler salgılanabilir veya endotoksinlere benzer şekilde hücrenin parçalanması sırasında salınabilir. Gram negatif bakteriler, lipopolisakkarit endotoksin ve bazı virülans proteinleri içeren dış zar veziküllerini vezikül içi içerikler olarak diğer bazı toksinlerle birlikte salgılayabilir. Böylece iyi bilinen ökaryot membran vezikül trafiği sürecine önceden öngörülemeyen bir boyut ekler. Konak-patojen arayüzünde oldukça aktiftir.

Ekzotoksinler etkilerini yerel olarak gösterebilirler veya sistemik etkiler üretebilirler. İyi bilinen bazı ekzotoksinler şunlardır: Clostridium botulinum tarafından üretilen botulinum toksini; hayatı tehdit eden difteri semptomları sırasında üretilen Corynebacterium diphtheriae toksini; Clostridium tetani tarafından üretilen tetanospazmin. Çoğu ekzotoksinin toksik özellikleri bir toksoid üretmek için ısı veya kimyasal işlemle etkisiz hale getirilebilir. Bunlar antijenik özgünlüklerini korurlar ve antitoksinler üretmek için kullanılabilirler. Difteri ve tetanoz toksoidleri durumunda aşı olarak kullanılırlar.

Ekzotoksinler bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorlara duyarlıdır, ancak bazı ekzotoksinler o kadar zehirlidir ki, bağışıklık sistemi onlara karşı savunma kurma şansı bulamadan konakçı için ölümcül olurlar. Bu gibi durumlarda, pasif bağışıklık sağlamak için antitoksin, anti-serum içeren antikorlar enjekte edilir.

1. ^ Sherris medical microbiology. 5th. New York: McGraw Hill Medical. 2010. ISBN 978-0-07-160402-4.