Back Гамбиа AB Gambia ACE Gambië AF Gambia ALS ጋምቢያ AM Gambia AMI Gambia AN Gambia ANG Gambia ANN गैम्बिया ANP
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Gambiya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Slogan "İlerleme, Barış, Refah" | |||||
.svg) | |||||
| Başkent | Banjul | ||||
| En büyük | Serekunda | ||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce | ||||
| Demonim | Gambiyalı | ||||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 11.295 km2 (164.) | ||||
• Su (%) | 11,5 | ||||
| Nüfus | |||||
• 2020 tahminî | 2.173.999[1] (144..) | ||||
• 2013 sayımı | 1.857.181[2] | ||||
• Yoğunluk | 176,1/km2 (74.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 5,420 milyar $ [3] | ||||
• Kişi başına | 2.240 $ [3] | ||||
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||
• Toplam | 1,810 milyar $ [3] | ||||
• Kişi başına | 746 $ [3] | ||||
| Gini (2015) | ▼ 35.9[4] orta | ||||
| İGE (2019) |  0.496[5]düşük · 172. | ||||
| Para birimi | Dalasi (GMD) | ||||
| Zaman dilimi | GMT | ||||
| Trafik akışı | sağ | ||||
| Telefon kodu | 220 | ||||
| İnternet alan adı | .gm | ||||
Gambiya (İngilizce: The Gambia), resmî adı ile Gambiya Cumhuriyeti, Batı Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Afrika anakarasının en küçük ülkesidir.[6] İsmini aldığı Gambiya Nehri'nin her iki kıyısı boyunca kurulmuş olan ülke Atlas Okyanusu kıyısı hariç, tamamen Senegal ile çevrilmiştir. Yüzölçümü 10.689 km² ve nüfusu 2013 verilerine göre 1.857.181 kişidir. Başkenti Atlas Okyanusu kıyısında bir ada üzerine kurulu olan Banjul'dur.[7] En büyük şehirleri ise Serekunda ve Brikama'dır.[8]
Gambiya'yı ilk sömürgeleştiren Portekizlilerdir. Bu dönemde ülke A Gâmbia ismiyle biliniyordu. Portekizlilerin Gambiya Nehri üzerinde sömürge kurmalarının en önemli sebebi köle ticaretiydi. Bu anlamda Gambiya diğer Batı Afrika ülkeleriyle aynı tarihsel kökenlere sahiptir. 1765'te bölge Britanya İmparatorluğu'nun kontrolüne girerek Gambiya Kolonisi ve Protektorası adını aldı.[9] 1965'te Dawda Jawara önderliğinde bağımsızlığını kazanan Gambiya, Yahya Jammeh'in iktidarı ele geçirdiği 1994 darbesine dek Jawara tarafından yönetildi. 2016 seçimlerinde Jammeh'i yenen Adama Barrow 2017'de Gambiya'nın üçüncü başkanı oldu.[10] Jammeh başta seçim sonuçlarını kabul etti, ancak sonra yaşanan usulsüzlükler nedeniyle sonuçları tanımayacağını söyledi.[11] Bu durum ülkede anayasal bir krize yol açtı. Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) ülkeleri Gambiya'ya askeri müdahalede bulunarak Jammeh'i görevden ayrılmaya zorladı. 21 Ocak'ta Jammeh ülkeyi terk etti.[12][13][14]
Gambiya ekonomisi tarım, balıkçılık ve turizme dayanır. 2015'te nüfusun %48,6'sı yoksulluk içinde yaşamaktaydı.[15] Bu oran kırsal bölgelerde %70'lere ulaşmaktadır.[15]
- ^ "The World Factbook: Gambia, The". CIA (İngilizce). 2 June 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 June 2020.
- ^ National Population Commission Secretariat (30 April 2005). "2013 Population and Housing Census: Spatial Distribution" (PDF). Gambia Bureau of Statistics. The Republic of The Gambia. 3 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2017.
- ^ a b c d "The Gambia and the IMF". 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "GINI index (World Bank estimate) - Data". data.worldbank.org. 21 April 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 April 2018.
- ^ "Human Development Report 2019" (İngilizce). United Nations Development Programme. 10 Aralık 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019.
- ^ Hoare, Ben. (2002) The Kingfisher A-Z Encyclopedia, Kingfisher Publications. p. 11. 0-7534-5569-2.
- ^ "Banjul | national capital, The Gambia". Encyclopedia Britannica. 3 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
- ^ "Population of Cities in Gambia (2019)". 15 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hughes, Arnold (2008) Historical Dictionary of the Gambia. Scarecrow Press. p. xx. 0810862603.
- ^ Wiseman, John A. (2004) Africa South of the Sahara 2004 (33rd edition): The Gambia: Recent History, Europa Publications Ltd. p. 456.
- ^ "Wahlen in Gambia: Präsident erkennt Wahlergebnis nicht an - SPIEGEL ONLINE". web.archive.org. 20 Aralık 2016. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ Maclean, Ruth (21 January 2017). "Yahya Jammeh leaves the Gambia after 22 years of rule". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2017.
- ^ "Gambia's Yayah Jammeh confirms he will step down". Al Jazeera. 20 January 2017. 21 January 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 January 2017.
- ^ Ramsay, Stuart (22 January 2017). "Former Gambia leader Yahya Jammeh flies into political exile" (İngilizce). Sky News. 23 January 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 January 2017.
- ^ a b "The Gambia overview". World Bank. 5 July 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 July 2018.