Serhas (Xerxes) I Xšayār̥šā Eski Farsça: 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠 | |
---|---|
Büyük Pers kralı | |
İran kralı | |
Hüküm süresi | MÖ 486 Ekim- MÖ 465 Ağustos |
Taç giymesi | MÖ Ekim 485 |
Önce gelen | I. Darius |
Sonra gelen | I. Artaserhas |
Doğum | y. MÖ 518 İran |
Ölüm | MÖ 465 Ağustos (y. 53 yaşında) İran |
Defin | Naqsh-e Rostam |
Eş(ler)i | Amestris |
Hanedan | Ahameniş |
Babası | I. Darius |
Annesi | Atossa |
Dini | Hint-İranlı dini (muhtemelen Zerdüştçülük) |
I. Serhas veya Kserkses (Farsça: Haşayarşa; خشايارشا);[1] Hükümdarlık: MÖ 486 – 465[2]), Ahameniş İmparatorluğu'nun Pers kralıydı. Yunanca Eski Pers hükümdar adlarından Xšayāršā (Hşayarşa) sözcüğünden gelen Serhas, "kahramanlar kralı" anlamına gelmektedir.[3]
Pers kralı I. Serhas, yıllardan bu yana babası I. Darius'un Yunanlara karşı başlattığı savaşı sürdürmek için hazırlanıyordu. Atina'ya karşı büyük orduyla sefere çıktı. MÖ 484'te Serhas komutasındaki ordu Anadolu'ya vardı. MÖ 480'de Çanakkale'de, Çanakkale Boğazı (Dardanel)'in karşı kıyısında yer alan Sestos'a Naraburnun'daki Abidos'tan gemilerden bir köprü yapıp askerlerini boğazdan karşıya geçirdi. Herodot, Serhas'ın beş milyondan fazla adamı olduğunu söylese de, ozan Simonides bu sayının üç milyon dolayında olduğunu belirtir. Herodot, ordunun içerek ırmakları kuruttuğunu ve koca kentlerin erzağını tükettiğini de öne sürmektedir. Bu betimlemeler çok abartılmış olsa da kesin olan, Perslerin Yunanlardan sayıca üstün olduklarıdır.
I. Serhas, Ahameniş İmparatorluğu'nun M.Ö. 486'dan 465'e kadar hüküm süren dördüncü kralıydı. I. Darius ve Büyük Kiros'un kızı Atossa'nın oğlu olarak dünyaya geldi ve babasının sarayında büyüdü ve eğitim gördü. I. Darius'un ölümü üzerine Serhas onun yerine kral olmuş ve isyanları bastırarak ve imparatorluğun yönetimini merkezileştirerek gücünü pekiştirmeye çalışmıştır. En çok Atina ve Sparta önderliğindeki Yunan şehir devletlerinin isyanına karşılık olarak M.Ö. 480 yılında Yunanistan'ı işgal etmesiyle tanınır. İşgal, küçük bir Yunan kuvvetinin Pers ordusunu geri püskürttüğü Thermopylae Muharebesi ile başlamış ve nihayetinde Salamis Muharebesi ve Platea Muharebesi'nde Persler mağlup edilmiştir. Askeri seferlerinin yanı sıra Serhas, Persepolis'teki sarayın yeniden inşası ve Süveyş kıstağından geçen bir kanalın inşası da dahil olmak üzere inşaat projeleriyle tanınır. Ahameniş İmparatorluğu'nu bir satraplık sistemiyle yönetmiş ve güçlü bir ordu ve donanma kurmuştur. Zerdüşt dinine mensup olan Serhas birkaç kez evlenmiş ve çok sayıda çocuk sahibi olmuştur. Serhas MÖ 465 yılında bir suikast sonucu öldürülmüş ve yerine oğlu I. Artaserhas geçmiştir. Çeşitli sanat ve edebiyat eserlerinde tasvir edilmiş ve modern popüler kültürde filmlerde ve video oyunlarında tasvir edilmiştir.[4][5][6]