Interpretatio graeca (Latince, "Yunanca çeviri"), diğer kültürlerin mitolojisini ve dinini yorumlamak veya anlamaya çalışmak için kullanılan bir söylemdir.[1] Eski Yunan dini kavram ve uygulamalarını, tanrıları ve mitleri, eşdeğerlikleri ve ortak özellikleri kullanarak kendi kültürüne empoze etmektir.
Bu ifade, Yunanların başkalarının inançlarını ve mitlerini açıklama çabalarını tanımlayabilir, tıpkı Romalıların Yunan mitlerini ve ikonografisini kendi tanrılarının adlarına uyarladıkları zamanki gibi, Yunan olmayanların kendi inanç sistemlerini Yunan modelleriyle karşılaştırma veya asimilasyon yoluyla yorumlamasını da tanımlayabilir.
Interpretatio romana, farklı bir Gallo-Roma dininin oluşumunda olduğu gibi, antik Roma dinine ve mitine atıfta bulunan karşılaştırmalı din söylemidir. Hem Romalılar hem de Galyalılar, Galya dini geleneklerini Roma modelleriyle, özellikle de İmparatorluk kültüyle ilişkili olarak yeniden yorumladılar.
Jan Assmann, tanrıları uluslararasılaştırmaya yönelik çok tanrılı yaklaşımı bir "kültürlerarası çeviri" biçimi olarak görüyor.
Grekçesi | İsmi | Roma | Roma (İngiliz) | Etrüsk | Mısır | Sümer | Fenike | Hindu | Partiyen
(Hellenistik dönem) |
Özellikler |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ἄδωνις | Adonis | Atunis | Osiris | Dumuzid[2][3][4] | Adōn/Tammuz | Balarama | tarım, diriliş | |||
Ἀμφιτρίτη | Amphitrite | Salacia | Hatmehit | deniz tanrıçası | ||||||
Ἀνάγκη | Ananke | Necessitas | kuvvet, kısıtlama, gereklilik | |||||||
Ἄνεμοι | Anemoi | Vayu | Vayu-Vata | rüzgarlar | ||||||
Ἀφροδίτη | Aphrodite | Venus | Turan | Hathor, Isis | Inanna[5][4][6][7] | Astarte | Rati | Anahita | güzellik, cinsellik, aşk | |
Ἀπόλλων (Apollōn) / Φοῖβος (Phoibos) |
Apollo / Phoebus | Aplu | Horus / Ra | Resheph | Surya | Mithra | ışık, sanat, iyileştirme | |||
Ἄρης | Ares | Mars | Laran | Anhur | Nergal[8] | Kartikeya | Verethragna | Savaş | ||
Ἄρτεμις | Artemis | Diana | Artume | Bast | Kotharat | Bhadra | Drvaspa | Avcılık, doğa, bekaret, doğum, vahşi hayvanlar | ||
Ἀσκληπιός (Asklēpios) | Asclepius | Aesculapius / Vejovis | Vejove | Vetis | Imhotep | Eshmun | Aswini kumaras | Şifa | ||
Ἀθηνᾶ (Athēnā), Ἀθήνη (Athēnē) | Athena / Athene | Minerva | Menrva | Neith, Isis | Inanna[9][10] | Anat | Saraswati | Anahita | Zeka, bilgelik, strateji | |
Ἄτλας (Átlas) | Atlas | Aril | Atlas[11] | Gök kürenin taşıyıcısı | ||||||
Ἄτροπος | Atropos | Morta | Leinth | Ölüm, kader | ||||||
Βορέας | Boreas | Aquilo | Andas | Kuzey Rüzgarı | ||||||
Καλλιόπη (Kalliopē) | Calliope | Güzel Sesli lakaplı müz | ||||||||
Χάος (Kháos) | Chaos | Nu | Apsu | boşluk, ilkellik | ||||||
Naunet | Nammu | |||||||||
Χάριτες (Kharites) | Charites | Gratiae | Graces | Zerafet, ihtişam, şenlik,bağış | ||||||
Χάρων (Kharōn) | Charon | Charun | Ölülerin taşıyıcısı | |||||||
Χλωρίς (Khlōris) | Chloris | Flora | Çiçek | |||||||
Κλωθώ (Klōthō) | Clotho | Nona | Kader | |||||||
Κρόνος (Kronos) | Cronus | Saturnus | Saturn | Satre | Geb | Ninurta[12] | El | Shani | Zurvan | Zaman |
Κυβέλη (Kybelē) | Cybele | Magna Mater | Tanrıların anası | |||||||
Δημήτηρ | Demeter | Ceres | Zerene | Isis | Ashi | Tarım | ||||
Διόνυσος (Dionysos) / Βάκχος (Bakkhos) |
Dionysus / Bacchus | Liber / Bacchus | Fufluns | Osiris | Şarap | |||||
Εἰλείθυια | Eileithyia / Ilithyia | Lucina | Ilithiia | Tawaret | Doğum | |||||
Ἐνυώ | Enyo | Bellona | Enie | Sekhmet | Savaş | |||||
Ἠώς | Eos | Aurora / Matuta | Thesan | Tefnut | Şafak | |||||
Ἔρεβος (Érebos) | Erebus | Scotus | Karanlık | |||||||
Ἐρινύες | Erinyeler | Dirae / Furiae | Furies | Erinye | ||||||
Ἔρις | Eris | Discordia | Eris | Anat | Nifak | |||||
Ἔρως | Eros | Cupido / Amor | Cupid | Erus | Cinsel ilgi | |||||
Eὐτέρπη | Euterpe | Euturpa / Euterpe | Müzik İle ilgili müz | |||||||
Εὖρος (Euros) | Eurus | Vulturnus | Doğu Rüzgarı | |||||||
Γαῖα | Gaia / Gaea | Terra / Tellus | Cel | Antu[13] | Zam | Yeryüzü | ||||
ᾍδης (Hāidēs) / Πλούτων (Ploutōn) |
Hades / Pluto | Dis Pater / Pluto / Orcus | Aita | Anubis / Osiris | Mot | Yama | Angra Mainyu | yer altı | ||
Ἥβη (Hēbē) | Hebe | Iuventas | Juventas | Renpet | gençlik | |||||
Ἑκάτη (Hekatē) | Hecate | Trivia | Heqet | Ereshkigal[14] | Yer altı ile ilişkili tanrıça[15] | |||||
Ἥλιος | Helios | Sol | Usil | Ra | Utu[16] | Surya | Güneş | |||
Ἡμέρα | Hemera | Dies | Gün | |||||||
Ἥφαιστος (Hḗphaistos) | Hephaestus | Vulcanus | Vulcan | Sethlans | Ptah | Kothar-wa-Khasis[17] | Atar | Metal İşçiliği, Lav, Ateş | ||
Ἥρα | Hera | Iuno | Juno | Uni | Mut, Hathor | Shala | Armaiti | Evlilik | ||
Ἡρακλής (Hēraklē̂s) | Heracles | Hercules | Hercle | Heryshaf | Melqart | Rüstem | Güç tanrısı | |||
Ἑρμῆς | Hermes | Mercurius | Merkür | Turms | Anubis, Thoth | Nabu[18] | Taautus[19] | Budha | Shamash | Hırsızlar, gezginler |
Ἕσπερος (Hesperos) | Hesperus | Vesper | Gece[20] | |||||||
Ἕστία | Hestia | Vesta | Anuket | Aile, kutsal ateş | ||||||
Ὑγίεια | Hygeia | Salus | Hijyen | |||||||
Ὕπνος | Hypnos | Somnus | Uyku | |||||||
Εἰρήνη (Eirēnē) | Irene | Pax | Barış | |||||||
Ἶρις | Iris | Arcus / Iris | Nut | Gökkuşağı | ||||||
Ἰανός | Ianus | Janus | Culsans | Başlangıçlar | ||||||
Λάχεσις (Lakhesis) | Lachesis | Decima | Mire | |||||||
Λητώ | Leto | Latona | Anne | |||||||
Μοῖραι (Moirai) | Moirai / Moerae | Parcae / Fatae | Fates | Kader tanrıçaları | ||||||
Μοῦσαι (Mousai) | Musalar | Camenae | Musa | Müzik, ilham | ||||||
Νίκη | Nike | Victoria | Meanpe | Zafer | ||||||
Νότος (Notos) | Notus | Auster | Güney Rüzgarı | |||||||
Νύξ (Nyx) | Nyx | Nox | Nephthys | Gece | ||||||
Ὀδυσσεύς | Odysseus | Ulixes / Ulysses | Ulysses | Uthste | Kahraman | |||||
Παλαίμων (Palaimōn) | Palaemon | Portunus | Kapılar, anahtarlar | |||||||
Πᾶν | Pan | Faunus | Min | Erkek üreme gücü | ||||||
Περσεφόνη | Persephone | Proserpina | Proserpine | Persipnei | Yer altının kraliçesi | |||||
Φάων | Phaon | Phaun / Faun / Phamu | Afrodit'in kayıyçısı | |||||||
Φήμη | Pheme | Fama | Şöhret | |||||||
Φωσφόρος (Phōsphoros) | Phosphorus | Lucifer | Attar | Agni | Işık getiren | |||||
Ποσειδῶν | Poseidon | Neptunus | Neptune | Nethuns | Varuna | Apam Napat | Deniz, su, deprem | |||
Πρίαπος (Priapos) | Priapus | Mutunus Tutunus / Mutinus Titinus | Erkek cinselliği | |||||||
Προμηθεύς | Prometheus | Prumathe | Enki[21] | Sağduyu | ||||||
Ῥέα | Rhea | Opis / Magna Mater | Ops | Nut | Asherah | Ana Tanrıça | ||||
Σελήνη | Selene | Luna | Losna | Isis | Chandra | Mah | Ay | |||
Tiur | ||||||||||
Σειληνός | Silenos | Silvanus | Selvans | Ormanın Silvanus'u | ||||||
Θάνατος | Thanatos | Mors | Leinth | Anubis | Mot | Yama | Ölüm | |||
Charun | ||||||||||
Θέμις | Themis | Iustitia | Justitia / Justice | Maat | Adalet | |||||
Τύχη (Tykhē) | Tyche | Fortuna | Fortune | Nortia | Lakshmi | Şans | ||||
Τυφῶν ("Typhon") | Typhoeus | Typh | Set | Fırtınalar, kaos | ||||||
Οὐρανός (Ouranos) | Uranus | Caelus | Anu[22] | Asman | Gökyüzü | |||||
Vertumnus | Voltumna | Mevsimler | ||||||||
Ζέφυρος (Zephyros) | Zephyrus / Zephyr | Favonius | Batı Rüzgarı | |||||||
Ζεύς | Zeus | Iuppiter / Iovis | Jupiter / Jove | Tinia | Amun / Horus | Enlil,[23] Bel | Dagon / Hadad | Indra | Ohrmazd / Ahura Mazda | Gök Baba |