Merak

Makale serilerinden
Duygular
Duygulanım Duygu sınıflandırması Hayvanlarda Duygusal zekâ Duygudurum Duygu düzenleme Kişilerarası Düzensizlik Değerlilik
Duygular Kabul Şefkat Eğlenme Kızgınlık Anksiyete Istırap Sıkıntı Beklenti Duyarsızlık Uyarılma Huşu İtimat Aşağılama Memnuniyet Cesaret Acımasızlık Merak Depresiflik Arzu Hayal kırıklığı İğrenme Şüphe Ekstaz Utanç Empati Coşku Kıskançlık Öfori Korku Bıkkınlık Haz Minnet Hırs Keder Suçluluk Mutluluk Nefret Nezaket Umut Korku Düşmanlık Küçük düşürme Heves Sevinç İyilik Yalnızlık Aşk Şehvet Öfke Panik Tutku Acıma Zevk Gurur Pişmanlık Reddetme Vicdan İçerleme Üzüntü Özlem Başkasının zararına sevinme İtimat Kendine acıma Utanç Şok Çekingenlik Sosyal bağlantı Keder Azap Şaşkınlık Güven
g t d

Merak (Latince: cūriōsitās, cūriōsus "dikkatli, çalışkan, meraklı" kelimelerinden, Latince: cura "özen" kelimesine benzer), insanlarda ve diğer hayvanlarda görülen, keşif, araştırma ve öğrenme gibi meraklı düşünmeyle ilgili bir niteliktir.^[2][3]

Merak, insanlarda ve hayvanlarda gözlenen araştırma ve öğrenmeye yönelik bir davranış biçimidir. Ayrıca merak bu davranışa yol açan duygunun adıdır. Merak insanlık tarihinde bilim ve teknolojinin gelişmesine yol açan en önemli niteliktir.

Merak insanlarda bebeklik yaşından yaşlılığa kadar her yaşta gözlenen bir davranıştır. Ayrıca memeli hayvanlar, balıklar, sürüngenler ve böcekler dahil bütün hayvanlarda kolayca gözlemlenebilir.

Merak terimi ayrıca bilgi veya enformasyon edinme arzusuyla ilgili olarak meraklı olma davranışını, özelliğini veya duygusunu da ifade edebilir. Bir davranış ve duygu olarak merak, bilim, dil ve endüstrideki ilerleme gibi insan gelişiminin arkasındaki itici güçtür.^[4]

Merak, bir organizmanın öğrenme yeteneğine dayalı Merak, bir organizmanın öğrenme yeteneğine dayalı evrimsel bir uyum olarak düşünülebilir.^[5] Bazı meraklı hayvanlar (yani kargagiller, ahtapotlar, yunuslar, filler, sıçanlar, vb.) çevrelerine uyum sağlamak ve şeylerin nasıl çalıştığını öğrenmek için bilgi edinmeye çalışırlar.^[6] Bu davranışa yeni şeylere olan sevgi olan neofili denir. Hayvanlar için bilinmeyenden veya yeni şeylerden korkma, neofobi, özellikle yaşamın ilerleyen dönemlerinde çok daha yaygındır.^[7]

1. ^ "Inspiring with Astronomy". www.esa.int (İngilizce). 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
2. ^ Berlyne DE (Ağustos 1954). "A theory of human curiosity". British Journal of Psychology. 45 (3). ss. 180–191. doi:10.1111/j.2044-8295.1954.tb01243.x. PMID 13190171. 
3. ^ Berlyne DE (Ağustos 1955). "The arousal and satiation of perceptual curiosity in the rat". Journal of Comparative and Physiological Psychology. 48 (4). ss. 238–246. doi:10.1037/h0042968. PMID 13252149. 
4. ^ Keller, Heidi; Schneider, Klaus, (Ed.) (1994). Curiosity and Exploration. Berlin: Springer-Verlag. ISBN 978-0-387-54867-8. 
5. ^ Wang, Maya Z (2019). "Monkeys are curious about counterfactual outcomes". Cognition. Cilt 189. ss. 1–10. doi:10.1016/j.cognition.2019.03.009. PMC 8029581 $2. PMID 30889493. 
6. ^ Heinrich, Bernd (1995). "Neophilia and exploration in juvenile common ravens, Corvus corax". Animal Behaviour. 50 (3). ss. 695–704. doi:10.1016/0003-3472(95)80130-8. 
7. ^ Miller, Rachael (2022). "Socio-ecological correlates of neophobia in corvids". Current Biology. 32 (1–6). ss. 74–85.e4. Bibcode:2022CBio...32E..74M. doi:10.1016/j.cub.2021.10.045. PMID 3479369.