Senozoyik | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
66,0 - 0 myö | ||||||
Kronoloji | ||||||
| ||||||
Etimoloji | ||||||
Diğer telaffuz(lar) | Senozoik | |||||
Takma ad(lar) | Memeliler Çağı | |||||
Kullanım bilgisi | ||||||
Gök cismi | Dünya | |||||
Bölgesel kullanım | Küresel (ICS) | |||||
Kullanılan zaman çizelgesi | ICS Zaman Cetveli | |||||
Tanım | ||||||
Kronolojik birim | Zaman | |||||
Stratigrafik birim | Eratem | |||||
Zaman aralığının resmîyeti | Resmî | |||||
Alt sınırını belirleyen | Büyük bir göktaşı çarpması ve akabinde K-Pj yok oluşuyla ilişkili, iridyum açısından zengin bir jeolojik katman. | |||||
Alt sınır KSKN | El Kâf Bölümü, El Kâf, Tunus 36°09′13″N 8°38′55″E / 36.1537°K 8.6486°D | |||||
KSKN onayı | 1991 | |||||
Üst sınırını belirleyen | Uygulanamaz | |||||
Üst sınır KSKN | Uygulanamaz | |||||
KSKN onayı | Uygulanamaz | |||||
Atmosfer ve iklim verileri |
Senozoyik, yerküre tarihinin son 66 milyon yılını temsil eden şu anki jeolojik zamandır. Memelilerin, kuşların, kozalaklı ağaçların ve çiçekli bitkilerin baskınlığı, soğuyan, daha kuru bir iklim ve kıtaların günümüzdeki hâline gelmiş olması gibi özellikleri, Senozoyik Zaman'ı diğer jeolojik zamanlardan ayırır. Karmaşık canlıların evrimleşmesinden bu yana süregelen jeolojik zamanların sonuncusudur ve Senozoyik'ten önce Mezozoyik ve Paleozoyik olmak üzere iki jeolojik zaman vardır. Senozoyik Zaman, çoğu uzman tarafından bir asteroit veya başka bir gök cisminin Dünya'ya çarpmasıyla Chicxulub Krateri'nin oluşmasına sebep olduğu düşünülen bir olay ile; kuş harici dinozorlar da dahil birçok canlı türünün neslinin tükendiği Kretase-Paleojen yok oluşuyla başladı.
Dünya'nın her iki yarımküresine de hakim olan karasal hayvanlar memeliler olduğundan - kuzey yarımkürede Eutheria (plasentalılar) ve güney yarımkürede Metatheria (şu anda esasen Avustralya ve bir dereceye kadar Güney Amerika ile sınırlı bölgelerde yaşayan keseliler) - Senozoyik Zaman, Memeliler Çağı olarak da bilinir. Pek çok canlı grubunun neslinin tükenmesi, memelilerin ve kuşların kayda değer ölçüde çeşitlenmesini sağladı. Böylece vücut boyutları açısından görece büyük memeliler ve kuşlar, baskın hâle geldiler. Kıtalar da bu jeolojik zaman zarfında bugünkü konumlarına hareket etti.
Senozoyik'in başlarındaki iklim, özellikle de Paleosen-Eosen Termal Maksimum sırasında bugün olduğundan daha sıcaktı. Bununla birlikte, Eosen'den Oligosen'e geçiş ve Kuvaterner buzullaşması, Dünya iklimini daha kuru ve soğuk bir hâle getirdi.