Back Sozialdemokratie ALS ديمقراطية اجتماعية Arabic اشتراكيه ديموقراطيه ARZ Socialdemocracia AST Sosial-demokratiya AZ سوسیال دموکراسی AZB Сацыял-дэмакратыя BE Социалдемокрация Bulgarian Socijaldemokratija BS Socialdemocràcia Catalan
| Makale serilerinden |
 |
 Sosyalizm listesi Sosyal demokrasi listesi |
| Makale serilerinden |
| Parti siyaseti |
|---|
| Makale serilerinden |
| Demokrasi |
|---|
| Siyaset serisinin bir parçası |
| Hükûmet biçimleri |
|---|
|
Hükûmet biçimleri listesi Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi |
Sosyal demokrasi, sosyalizm içinde siyasi ve ekonomik demokrasiyi ve sosyalizme ulaşmaya yönelik kademeli, reformist ve demokratik bir yaklaşımı destekleyen sosyal, ekonomik ve siyasi bir felsefedir.[1] Modern uygulamada sosyal demokrasi, genellikle kapitalist ekonomilerde uygulamaya konan ve devletin ekonomiyi refah kapitalizmi, ekonomik müdahale, kısmî kamu mülkiyeti, güçlü bir refah devleti ve toplumsal eşitliği destekleyen politikalarla düzenlediği bir sistem halini aldı.
Sosyal demokrasi, temsilî ve katılımcı demokrasiye bağlılığı savunmaktadır. Ortak amaçları arasında eşitsizliğin azaltılması, dezavantajlı gruplara yönelik baskının ortadan kaldırılması, yoksulluğun ortadan kaldırılması ve çocuk bakımı, eğitim, yaşlı bakımı, sağlık hizmetleri ve işçi tazminatı gibi evrensel olarak erişilebilir kamu hizmetlerinin desteklenmesi yer almaktadır.[2] Ekonomik olarak, gelirin yeniden dağılımını ve ekonominin kamu yararına düzenlenmesini desteklemektedir. Sosyal demokrasinin sendikalar ve daha geniş emek hareketiyle güçlü ve uzun süreli bir bağı vardır. Ortak karar alma, işçiler için toplu pazarlık hakları ve mülkiyetin çalışanlara ve diğer paydaşlara genişletilmesi de dâhil olmak üzere, ekonomik alanda daha fazla demokratik karar almayı teşvik edecek tedbirleri desteklemektedir.[3]
Sosyal demokrasinin tarihi, 19. yüzyıl işçi hareketine kadar uzanmaktadır. Başlangıçta farklı eğilimlerdeki sosyalistler için kullanılan bu terim, Ekim Devrimi'nden sonra otoriter ve merkeziyetçi Sovyet sosyalizm modeline karşı çıkan reformist sosyalistleri ifade eder hale geldi.[4] Savaş sonrası dönemde sosyal demokratlar, özel mülkiyetin baskın olduğu karma ekonomileri benimsedi ve kapitalizmin niteliksel olarak farklı bir sosyalist ekonomik sistemle değiştirilmesi yerine düzenlenmesini teşvik etti.[5] O zamandan beri sosyal demokrasi, Keynesyen ekonomi, İskandinav modeli ve refah devletleri ile ilişkilendirilmektedir.[6]
Sosyal demokrasi, Batılı ya da modern sosyalizmin en yaygın biçimi olarak tanımlanmaktadır. Sosyal demokratlar arasında sosyalizme yönelik tutumlar farklılık göstermektedir: bazıları sosyalizmi uzun vadeli bir hedef olarak görmektedir; sosyal demokrasi, sosyalizme ulaşmaya yönelik kademeli, reformist ve demokratik bir yaklaşımı destekleyen siyasi ve ekonomik bir demokrasidir. Diğerleri ise sosyalizmi kapitalizm içindeki reformlara rehberlik edecek etik bir ideal olarak görmektedir. Sosyal demokrasinin, demokratik sosyalizmden ayırt edilebilmesinin bir yolu, sosyal demokrasinin, kapitalizmin sosyal refah programları aracılığıyla eşitsizlikleri gidermek için düzenlendiği ve iyi düzenlenmiş bir piyasaya güçlü bir vurgu yaparak özel mülkiyeti desteklediği karma bir piyasa ekonomisini savunarak bir denge kurmayı amaçlamasıdır. Buna karşılık demokratik sosyalizm özel mülkiyetin kaldırılmasına daha fazla vurgu yapar.[7] Bununla birlikte, ayrım net olmamakta ve iki terim de yaygın olarak eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.[8]
- ^ Eatwell & Wright 1999, ss. 80-103; Newman 2005, s. 5; Heywood 2007, ss. 101, 134-136, 139; Ypi 2018; Watson 2019.
- ^ Hinchman & Meyer 2007.
- ^ Hinchman & Meyer 2007; Mathers 2009, s. 51.
- ^ Adams 1993.
- ^ Weisskopf 1992; Miller, s. 827; Jones 2001; Heywood 2012.
- ^ Gombert 2009; Sejersted 2011.
- ^ Astor (2018).
- ^ Weisskopf 1992.