Trajan

Trajan
Optimus Princeps
İmparator Trajan'ın mermer heykeli
13. Roma imparatoru
Hüküm süresi	28 Ocak 98 - 11 Ağustos 117
Önce gelen	Nerva
Sonra gelen	Hadrianus
Doğum	Marcus Ulpius Trajan 18 Eylül 53 Italica, Hispania Baetica
Ölüm	8 Ağustos 117 Selinus, Kilikya, modern zamanda Türkiye
Defin	Roma, Trajan Forumu'nun bir parçası olan Trajan Sütunu
Eş(ler)i	Pompeia Plotina
Çocuk(lar)ı	(Evlatlık) Hadrianus ve Paulina
Hanedan	Nervan-Antoninler Hanedanı
Babası	Marcus Ulpius Trajan (Trajan'ın babası), Nerva (Evlatlık edinildi)
Annesi	Marcia
Dini	Antik roma dini

Marcus Ulpius Nerva Traianus (18 Eylül 53 - 8 Ağustos 117), yaygın adıyla Trajan (Latince: Trajan), Roma İmparatorluğu'nun Beş İyi İmparatorundan ikincisidir. Tahta çıktığı MS 98 yılından öldüğü 117 yılına kadar Roma İmparatorluğu’na altın çağını yaşatmıştır. Mütevazı ve filantropik kişiliği sayesinde hem halk hem de ordu tarafından sevilmiştir. Ortaya koyduğu politikalar ve savaşçı kişiliği sayesinde Roma İmparatorluğu'nu tarihinin gördüğü en geniş topraklarına ulaştırmıştır.

Trajan, MÖ 206'da Roma kolonizatörleri tarafından kurulan Italica şehrinde yerleşik Ulpii gens'inden gelmektedir. Roma Senatosu tarafından kendisine, mükemmel, en iyi anlamına gelen "Optimus" mahlası verilmiştir. Domitianus’un hükümdarlığı ve Flavius Hanedanı'nın sona ermesinden sonra, Nerva'nın kısa süren hükümdarlığı ve özellikle Trajan’ın dönemi, Antoninler hanedanı olarak bilinen hanedanın temelini oluşturmuştur. Trajan, Domitianus'un yönetimi sırasında önem kazanmıştır; bu dönemin son yılları Roma senatörlerinin zulme uğraması ve infaz edilmesiyle bilinir. Eylül 96'da bir çocuğu olmayan Domitianus’un sarayındaki üyeler tarafından bıçaklanarak öldürülmesinin ardından, eski bir konsül olan Nerva tahta çıkmış, ancak ordu içinde ün kazanamamıştır. Bir yıl süren kısa ve çalkantılı hükümdarlığının ardından, Pretoryan Muhafızlarının çıkardığı isyanlar gücünü zayıflatmış ve onu, popüler bir general olan Trajan’ı evlat edinerek varisi ve halefi yapmaya zorlamıştır. Çocuksuz ve yaşlı olan Nerva, Ocak 98'in sonunda ölmüş ve evlatlık oğlu Trajan sorunsuz bir şekilde tahta geçmiştir.

Genel olarak, Roma İmparatorluğu'nun en geniş sınırlarına Trajan’ın hükümdarlığı sırasında ulaştığı kabul edilmektedir. Bu dönemde Ermenistan ve Mezopotamya’nın kısa süreli fetihleri, Dacia’nın daha uzun süreli fethi ve Nebati Petra Krallığı'nın ilhakı sonucunda Arabia Petraea eyaletinin oluşumu gerçekleşmiştir. Trajan’ın Dacia’yı fethetmesi imparatorluğu önemli ölçüde zenginleştirmiştir, zira yeni eyalet birçok değerli maden barındırmaktaydı. Öte yandan, Part toprakları üzerindeki fetihleri, Yahudi-Part isyanının ardından yarım kalmış ve kırılgan bir duruma gelmiştir. Ölümünden sonra ekonomik durumu pek iç açıcı olmayan bir imparatorluk bırakmıştır; özellikle imparatorluğun doğu kısmı tükenmiş haldeydi.

Bu genişlemeci politikanın yanı sıra, Trajan büyük inşaat projelerine girişmiş ve o zamana kadar benzeri görülmemiş sosyal önlemler almıştır. Augustus’un tuğla, Neron’un mermer yapılarla zenginleştirdiği Roma şehrinde mermer ve beton yapıları birleştirerek Roma’yı döneminin en harika mimari eserleriyle donatmıştır. Özellikle Roma şehrini yeniden şekillendirmiş geniş çaplı kamu inşaat programıyla tanınır: Trajan Hamamları (Thermae Traiani), Trajan Forumu ve Trajan Çarşısı gibi kalıcı birçok anıt bırakmış, ayrıca Trajan Sütunu'nu inşa ettirmiştir. İtalya'nın imparatorluk içindeki merkezi rolünü güçlendirmiş ve eyaletlerin Romalılaştırılmasını pekiştirmiştir.

Bununla birlikte, savaşçı kişiliğinin yanında sanat ve edebiyata da destek vermiş ve bunlarla uğraşan kişileri korumuştur. İmparatorluk hazinesinden fakirlere ve çocuklara destek olunması için ödenek hazırlatmıştır. Döneminde birçok yazar Roma ve Grek dünyasını ele alan eserler yazmıştır. Halefleri tarafından, vasıfları nedeniyle ideal yönetici olarak görülen Trajan, her daim asalet, erdem ve doğru yöneticiliğin sembolü olarak görülmüştür.

Trajan, Senato tarafından tanrılaştırılmış ve külleri Trajan Sütunu'na gömülmüştür. Evlatlık oğlu ve yeğeni Hadrianus, Trajan'ın ölümünden sonra birkaç zorluğa rağmen onun yerine geçmiştir. Hadrianus, Trajan’ın genişlemeci politikasını sürdürmemiş, onun fethettiği Part topraklarından çekilmeyi tercih etmiş ve iç politikayı eyaletlere odaklayarak yönlendirmiştir.