Trajan Forumu (Latince: Forum Traiani) kronolojik olarak Roma'nın son imparatorluk meydanıdır.[1] Emperyal pazarın en son ve en büyüğü olarak 185×300 m.’lik bir alanı kaplamaktadır ve neredeyse diğer Forum’ların toplamı kadar büyüktü. Quirinal ve Capitoline arasındaki vadide kalan, kuzey-batıdaki Atrium Libertatis ile güney-doğu ve güney batıdaki Caesar Forumu ve Augustus Forumu arasındaki alanı birleştirerek, Caesar ve Augustus’un bu bölge için planladığı anıtsal kareler dizisini tamamlar.[2][3] Traianus Forumu, Augustus Forumu’nun yenilikçi mimari özelliklerini daha ileriye taşır. Karyatid benzeri figürlerin kullanılması ve bazı yapısal detayların akıllıca bir uyarlaması ve geri dönüşüdür.[4] Ayrıca Forum kamu mimarisinde de radikal bir değişime yol açmıştır. Çünkü İtalya yarımadası ve imparatorluğun çoğu yerinde geleneksel dikdörtgen pazar-içi tapınak düzeni terkedilmiş yerine kare bir düzen kullanılmaya başlanmıştır. Başkentte ilk kez bir inşaatta üstü açık ticari ve finansal ticaretin yapıldığı bir Grek esintili agora ile yasal ve diğer işlerin ele alındığı Roma’nın bazilikaya benzer yapısı birleştirilmişti. Traianus’un bu mimari değişikliği oldukça ünlendi ve pratik bir düzen olduğunu kanıtladı. Bu mimari değişim kuzey eyaletlerinin çoğunda hızla kabul edilmiştir.[5][6] Forum’un kuzey-batı tarafında enine Bazilika Ulpia (Ulpia Bazilikası) yükseliyordu. Üç girişe sahip olan bu yapının her girişi imparatorun bronz heykellerini taşıyordu ve OPTIME DE REPUBLICA MERITO DOMI FORISQUE[not 1] yazısı gelenleri karşılıyordu. Üç giriş, 55 × 110 m. genişliğinde ikinci bir geniş koridorlu binaya açılıyordu.[7][8] Binanın üst katındaki oda, Traianus’un imparatorluk arşivlerinin tutulduğu Bibliotheca Ulpia’yı (Ulpia Kütüphanesi) oluşturuyordu ve yangına ve neme karşı korunması için tuğla ve betondan yapılmıştı.[9][10]
Kaynak hatası: <ref>
"not" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="not"/>
etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)