Vicarius

Vicarius, Latince vekil ya da yardımcı anlamına gelen sözcük. İngilizce "vicar" ve Farsça wazīr kelimelerinin kökenidir. (Farsça aracacılığı ile Türkçeye vezir olarak geçmiştir ve "hükümdarın yardımcısı", "danışman" ya da "bakan" anlamına gelir.)

Kelime Antik Roma'da muhtelif resmî görevlerin bir parçası olarak kullanılmıştır. Vicarius, asıl görevlinin sahip olduğu tüm yetkileri kullanabilme yetkisiyle, daha üst bir göreve vekalet etmesi amacıyla atanırdı. Toplumun alt sınıflarında, bir kölenin manumission satın alabilmek için gerekli parayı toplayabilmek için kiraladığı köleye servus vicarius adı verilirdi.^[1]

Roma İmparatorluğu'nun Dominatus olarak bilinen son dönemlerinde, bir vicarius diocese olarak adlandırılan Roma eyaletlerininin meşruluğundan sorumlu olan imparatorluk vekiliydi. Ünvan basitçe "vicarius" olarak kullanılmıştır. Bu resmi pozisyonu yaratan kişi yaptığı yönetim reformu ile imparatorluğun yönetimini dörde bölerek Tetrarşi sistemini getiren İmparator Diocletianus'tur. Bu reform sonucu doğu ve batı eyaletleri her biri bir praefectus praetorio tarafından yönetilen iki büyük praetorian prefecture'e, bu prefectureler ise her biri birkaç eyaletten sorumlu olan dioceselere bölünmüştür. Vicarius, her biri kendi valisine sahip Roma eyaletlerinden birkaçının birleşmesinden oluşmuş bir Roma diocese'sinin yönetiminden sorumlu olarak görev yapmıştır.

^ P. R. C. Weaver, "Vicarius and Vicarianus in the Familia Caesaris" The Journal of Roman Studies 54.1 and 2 (1964:117-128).

[1] P. R. C. Weaver, "Vicarius and Vicarianus in the Familia Caesaris" The Journal of Roman Studies 54.1 and 2 (1964:117-128).

[1]