Ichki energiya

Ichki energiya – jismning faqat ichki holatiga bogʻliq boʻlgan energiya; jismni tashkil etuvchi molekulalarining xaotik (tartibsiz) ilgarilanma va aylanma harakat kinetik energiyalari bilan molekulalarning oʻzaro taʼsirlashishi natijasida vujudga kelgan potensial energiyalari hamda mo-lekulalardagi atomlarning xaotik teb-ranma harakat kinetik va potensial energiyalarining umumiy yigʻindisiga teng. Jismlar sistemasining I.e.si har bir jismning alohida olingandagi I.e.lari yigʻindisi bilan jismlar orasidagi oʻzaro taʼsir energiyasining yigʻindisidan iborat^[1].

Ideal gazning ichki energiyasi gaz molekulalarining kinetik energiyalari yigʻindisiga teng. Agar gaz N ta molekuladan tashkil topgan boʻlsa, uning ichki energiyasi U: $${\displaystyle U=N\cdot {\overline {E}}}$$boʻladi. Bu yerda ${\displaystyle {\overline {E}}}$-bitta molekulaga toʻgʻri keluvchi oʻrtacha kinetik energiya. Gaz bir atomli molekulalardan iborat boʻlsa, gaz molekulasining oʻrtacha kinetik energiyasi quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:

Gazning umumiy energiyasi esa formulaga asosan quyidagi koʻrinishda boʻladi:

$${\displaystyle U={\frac {3}{2}}\cdot N\cdot k\cdot T}$$Agar ${\displaystyle N={\frac {m}{\mu }}\cdot N_{0}}$ ekanini eʼtiborga olsak, ideal gazning ichki energiyasi uchun quyidagi ifodani olamiz:

$${\displaystyle U={\frac {3}{2}}{\frac {m}{\mu }}\cdot R\cdot T}$$

Bu ifodadan koʻrinadiki, berilgan massali ideal gazning ichki energiyasi faqat temperaturaga bogʻliq boladi va u bosimga ham, hajmga ham bogʻliq boʻlmaydi.

1. ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil