Nikel

Nikel (nemischa Nikel, lotincha Niccolum), Ni – Mendeleyev davriy sistemasining VIII guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 28, atom massasi 58,69. Tabiiy Nikel 5 ta barqaror izotop 58Ni (67,88%), 60Ni (26,23%), 61Ni (1,19%), 62Ni (3,66%) va MNi (1,04%) aralashmasidan iborat. Eng uzoq mavjud boʻluvchi sunʼiy radioaktiv izotopi – 59Ni (T1/2 = 105 yil).

Nikel / Niccolum (Ni)
Atom raqami	28
Koʻrinishi	Kumush rang yaltiroq metall
Atom xossasi
Atom massasi (molyar massasi)	58,6934 m. a. b. (g/mol)
Atom radiusi	124 pm
Ionlashish energiyasi (birinchi elektron)	736,2 (7,63) kJ/mol (eV)
Elektron konfiguratsiyasi	[Ar] 3d⁸ 4s²
Kimyoviy xossalari
Kovalentlik radiusi	115 pm
Ion radiusi	(+2e) 69 pm
Elektrmanfiylik (poling boʻyicha)	2,3<!- Ionic Radius (pm)-->
Elektrod potensiali	1,91
Oksidlanish darajasi	0
Termodinamik xossalari
Zichlik	3, 2, 0 g/sm³
Solishtirma issiqlik sigʻimi	8,902 J/(K ·mol)
Issiqlik oʻtkazuvchanlik	0,443 Vt/(m ·K)
Erish harorati	90,9 K
Erish issiqligi	1 726 kJ/mol
Qaynash harorati	17,61 K
Qaynash issiqligi	3 005 kJ/mol
Molyar hajm	378,6 sm³/mol
Kristall panjarasi
Panjara tuzilishi	6,6
Panjara davri	kubik markazlashgan Å
Panjara/atom nisbati	3,520
Debye harorati	n/a K

28	Nikel
Ni 58,6934
3d⁸4s²

Nikel— kumush kabi oq, yaxshi yassilanuvchan yaltiroq metall. Birikmalardan ajratib olingan kukun holidagi Nikelning tusi qoramtir.

Nikelning 2 ta modifikatsiyasi maʼlum: geksagonal panjarali holda kristallanadigan a-Nikel va kub panjarali r-Nikel a-Nikel 250—300° da R-Nikel ga aylanadi. Nikel 0°dan 1200° ga qadar, asosan, r-Nikel shaklida boʻladi. Nikelning suyuqlanish temperaturasi 1455°, qaynash temperaturasi 2900°, zichligi 8,9 g/sm1.

Nikel xuddi temir va kobalt singari ferromagnit moddalar jumlasiga kiradi. Nikel kimyoviy xossalari jihatdan temir va kobaltga, mis hamda asl metallarga oʻxshaydi. Valentligi 2 va 3. Nikelning juda koʻp kompleks birikmalari maʼlum.