Back Исаак Ньютон ADY Isaac Newton AF Isaac Newton ALS አይሳክ ኒውተን AM Isaac Newton AN Isaac Newton ANG Aisik Newtọn ANN आइजक न्यूटन ANP إسحاق نيوتن Arabic ܐܝܣܚܩ ܢܝܘܛܢ ARC
Isaac Newton | |
|---|---|
 Chân dung Newton lúc 46 tuổi do Godfrey Kneller vẽ, 1689 | |
| Sinh | 4 tháng 1 năm 1643 [Lịch cũ: 25 tháng 12 năm 1642][a] Woolsthorpe-by-Colsterworth, Lincolnshire, Anh |
| Mất | 31 tháng 3 năm 1727 (84 tuổi) [Lịch cũ: 20 tháng 3, 1726 (83 tuổi)][a] Kensington, Middlesex, Anh |
| Nơi an nghỉ | Westminster Abbey |
| Quốc tịch | Anh |
| Học vị | Trinity College, Cambridge (M.A., 1668)[2] |
| Nổi tiếng vì | |
| Giải thưởng | |
| Sự nghiệp khoa học | |
| Ngành | |
| Nơi công tác | |
| Cố vấn nghiên cứu | |
| Các sinh viên nổi tiếng | |
| Nghị sĩ Hạ viện Anh cho Đại học Cambridge | |
| Nhiệm kỳ 1689–1690 | |
| Tiền nhiệm | Robert Brady |
| Kế nhiệm | Edward Finch |
| Nhiệm kỳ 1701–1702 | |
| Tiền nhiệm | Anthony Hammond |
| Kế nhiệm | Arthur Annesley, 5th Earl of Anglesey |
| Chủ tịch Hội Hoàng gia 12th | |
| Nhiệm kỳ 1703–1727 | |
| Tiền nhiệm | John Somers |
| Kế nhiệm | Hans Sloane |
| Chủ tịch Sở đúc tiền | |
| Nhiệm kỳ 1699–1727 | |
| 1696–1699 | Warden of the Mint |
| Tiền nhiệm | Thomas Neale |
| Kế nhiệm | John Conduitt |
| Giáo sư toán học Lucas 2nd | |
| Nhiệm kỳ 1669–1702 | |
| Tiền nhiệm | Isaac Barrow |
| Kế nhiệm | William Whiston |
| Thông tin cá nhân | |
| Đảng chính trị | Whig |
| Chữ ký | |
 Phù hiệu  | |
Sir Isaac Newton PRS (25 tháng 12 năm 1642 – 20 tháng 3 năm 1726 (lịch cũ)[a]) là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà thiên văn học, nhà thần học, và tác giả (ở thời của ông được gọi là "nhà triết học tự nhiên") người Anh, người được công nhận rộng rãi là một trong những nhà toán học vĩ đại nhất và nhà khoa học ảnh hưởng nhất mọi thời đại và là một hình ảnh điển hình trong cách mạng khoa học. Luận thuyết của ông Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (tạm dịch: Các Nguyên lý Toán học của Triết học Tự nhiên), xuất bản lần đầu năm 1687, đã đặt ra nền tảng cho cơ học cổ điển. Newton cũng có các đóng góp quan trọng cho quang học, và cùng với Gottfried Wilhelm Leibniz là những người phát triển lên phép tính vi tích phân vô cùng bé.
Trong Principia, Newton thiết lập các định luật về chuyển động và định luật vạn vật hấp dẫn đã thống trị các quan điểm vật lý học và khoa học trong hơn hai trăm năm trước khi bị thay thế bởi thuyết tương đối. Newton đã sử dụng công cụ toán học của ông để miêu tả lực hấp dẫn và suy luận ra các định luật Kepler về chuyển động thiên thể, giải thích hiện tượng thủy triều, tính toán đường đi của các sao chổi, sự tiến động của điểm xuân phân và các hiện tượng khác, loại bỏ hết các nghi ngờ về thuyết nhật tâm của hệ Mặt Trời. Ông chứng minh rằng chuyển động của các vật thể trên Trái Đất và các thiên thể được miêu tả bởi cùng các nguyên lý. Lập luận của Newton về Trái Đất là một hình phỏng cầu sau đó đã được xác nhận bằng các đo đạc trắc địa bởi Maupertuis, La Condamine, và những người khác, thuyết phục hầu hết các nhà khoa học châu Âu về tính ưu việt của cơ học Newton so với các hệ thống trước đó.
Newton đã chế tạo kính thiên văn phản xạ thực tế đầu tiên và phát triển một lý thuyết phức tạp về màu sắc dựa trên quan sát rằng một lăng kính phân tách ánh sáng trắng thành các màu của quang phổ nhìn thấy được. Công trình nghiên cứu về ánh sáng của ông đã được tập hợp trong cuốn sách có ảnh hưởng lớn Opticks, xuất bản năm 1704. Ông cũng đưa ra định luật thực nghiệm về sự tiêu tán nhiệt, thực hiện phép tính lý thuyết đầu tiên về tốc độ âm thanh và đưa ra khái niệm về chất lỏng Newton. Ngoài nghiên cứu về phép tính vi tích phân, nhà toán học Newton đã đóng góp vào việc nghiên cứu chuỗi lũy thừa, khái quát định lý nhị thức cho số mũ không nguyên, phát triển phương pháp tính gần đúng tìm nghiệm thực của một hàm số và phân loại hầu hết các đường cong phẳng bậc ba.
Newton là một thành viên của trường Trinity College và đảm nhiệm chức danh giáo sư toán học Lucas thứ hai tại đại học Cambridge. Ông là một người sùng đạo Kitô hữu không chính thống, và cũng không thừa nhận học thuyết về chúa Ba Ngôi một cách kín đáo. Không như những thành viên khác của khoa Cambridge thời đó, ông đã từ chối nhận chức Thánh trong Giáo hội Anh. Ngoài nghiên cứu về khoa học toán học, Newton đã dành phần lớn thời gian của mình cho việc nghiên cứu về thuật giả kim và niên đại Kinh thánh, nhưng hầu hết các công trình của ông trong các lĩnh vực đó vẫn chưa được xuất bản cho đến rất lâu sau khi ông qua đời. Về mặt chính trị và cá nhân gắn liền với đảng Whig, Newton đã phục vụ hai nhiệm kỳ ngắn với tư cách là nghị sĩ Quốc hội của đại học Cambridge, vào các năm 1689–1690 và 1701–1702. Ông được Nữ vương Anne phong tước hiệp sĩ vào năm 1705 và trải qua ba thập kỷ cuối cùng của cuộc đời mình ở Luân Đôn, phục vụ với tư cách là người đứng đầu (Warden of the Mint) (1696–1699) và chủ tịch (Master of the Mint) (1699–1727) của Sở đúc tiền Hoàng gia (Royal Mint), cũng như là chủ tịch của Hội Hoàng gia (1703 –1727).
- ^ Thony, Christie (2015). “Calendrical confusion or just when did Newton die?”. The Renaissance Mathematicus. Truy cập ngày 20 tháng 3 năm 2015.
- ^ Kevin C. Knox, Richard Noakes (eds.), From Newton to Hawking: A History of Cambridge University's Lucasian Professors of Mathematics, Cambridge University Press, 2003, p. 61.
- ^ “Fellows of the Royal Society”. London: Royal Society. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 3 năm 2015.
- ^ Feingold, Mordechai. Barrow, Isaac (1630–1677), Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, September 2004; online edn, May 2007. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2009; explained further in Mordechai Feingold's "Newton, Leibniz, and Barrow Too: An Attempt at a Reinterpretation" in Isis, Vol. 84, No. 2 (June 1993), pp. 310–338.
- ^ “Dictionary of Scientific Biography”. Notes, No. 4. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2005.
- ^ Gjertsen 1986, tr. [cần số trang]
Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “lower-alpha”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="lower-alpha"/> tương ứng